سیروس برزو: چند روز پیش جیمز ماتیس (James Mattis)، وزیر دفاع آمریکا، از ایده تشکیل نیروی فضایی نظامی، با این استدلال که واشنگتن باید فضا به عنوان صحنه جدیدی جنگ در نظر بگیرد پشتیبانی کرد. رئیس پنتاگون ضمن مصاحبه با روزنامهنگاران گفت: «قطعا ما باید فضا را به عنوان میدان جدید عملیات نظامی در نظر بگیریم.» او اضافه کرد: «ما با توجه به ابراز نگرانی رئيس جمهور، از داراییهایمان در فضا به طور کامل حفاظت می کنیم.» جالب آن که ماتیس و فرماندهی نیروی هوایی در ابتدا با این طرح مخالف بودند.
در ماه ژوئن، ترامپ به پنتاگون دستور داد بخش جدیدی در ارتش این کشور تحت عنوان نیروهای فضایی با امکانات کامل و مستقل از دیگر زیرمجموعههای وزارت دفاع آمریکا ایجاد کند. رئيس جمهور آمريکا مکرر ايده شکل دادن اين نيروها را ابراز کرده است. وی در ماه مارس و ضمن بازدید از پایگاه هوایی میرامار کالیفرنیا (Miramar airbase)، در جمع تفنگداران دریایی نیز گفته بود: «استراتژی جدید ملی در آمریکا بالا بردن توان این کشور در عملیات نظامی در زمین، هوا و دریا است.»
پیش از این کنگره آمریکا، در جریان تصویب بودجه پنتاگون، با موردی جهت ساخت نوعی وسیله نقلیه خاص با کاربرد فضایی مخالفت کرده بود. در همین حال، کنگره بودجه دفاعی برای سال مالی ۲۰۱۹ شامل یک برنامه برای بهکارگیری سامانهای فضایی جهت ردیابی موشکی و سایر عناصر سیستم دفاع موشکی را به تصویب رساند.
طرح این مسئله توسط ترامپ جنجالی رسانهای بهوجود آورد که یادآور برنامه فضایی-نظامی رئیس جمهور اسبق آمریکا، رونالد ریگان، با عنوان جنگ ستارگان است. اینک باید دید راه اندازی چنین نیرویی تا چه حد میتواند جامه عمل بپوشد و آیا نظامی کردن فضا به شکلی که ترامپ و وزیر دفاع آمریکا میگوید امکان پذیر است یا خیر؟
برای دادن پاسخ به این سوال باید به طرحهای بهرهبرداری نظامی از فضا در گذشته نگاه انداخت. بدون هیچ شکی چه روسها و چه آمریکاییها از همان آغاز آنچه عصر فضا خوانده شده، به فناوری فضایی به عنوان ابزاری در جهت بالا بردن توان نظامی خود نگاه کردهاند و اصولا حمایت نظامیها از این فناوری باعث رشد آن شده است. در گامهایی مشخص هر دو ابرقدرت آن دوران و به دنبال آنها کشورهای دیگری که وارد میدان فضانوردی شدند، از سامانههای مختلف مربوط به فناوری فضایی در جهت جاسوسی و کسب اطلاعات استفاده کرده و میکنند.
در دوران ریاست جمهوری رونالد ریگان، طرح برنامهای با عنوان طرح دفاع راهبردی (Strategic Defense Initiative-SDI) که در دنیا به جنگ ستارگان معروف شد باعث شد که روسها هزینه بسیار سنگینی را متحمل شوند تا بتوانند در صورت وقوع جنگ احتمالی فضاپایه با آن مقابله کنند. رسانهای شدن این طرح که با سر و صدای زیادی همراه بود باعث شد اذهان جهانیان آشفته جنگی فضایی شود و صحبت از قرار گرفتن سلاحهای لیزری در فضا و انهدام پایگاههای زمینی و تجهیزات نظامی, مراکز حساس مانند نیروگاهها, سدها و غیره با استفاده از این توپهای لیزری و این قبیل مطالب، نقل محافل مطبوعاتی گردید. اما بعدها بسیاری از خبرها نشان داد که مطرح کردن این برنامه تنها یک بلوف بوده تا حریف را فریب داده و توان مالی او را با هدر دادن بودجه جهت ساخت تجهیزات دفاعی، تضعیف کند و کار حتی تا جایی پیش رفت که برخی تحلیلگران میگفتند هدر رفتن مبالغ هنگفتی در این راه باعث تضعیف نظام شوروی و سرانجام سقوط این رژیم شد. اگر به محموله مرموز ماهوارهبر انرگیا در نخستین پرتاب آن نگاهی بیندازیم میبینیم این نظریه چندان هم بیپایه نیست. این ماهوارهبر که میتوانست ۱۰۰ تن بار را به مدار زمین ببرد در نخستین پرتاب به تاریخ ۱۷ مه ۱۹۸۷ قرار بود محمولهای ۸۰ تنی با نام پولیوس (Polyus) را به فضا ببرد که یک اسلحه فضایی برای مقابله فضایی در جنگ ستارگان بهشمار میرفت. مسلما روسها برای طراحی و ساخت چنین سلاحی هزینه بسیار سنگینی را متحمل شده بودند. البته با فروپاشی شوروی از یک سو و پایان یافتن دوره ریاست جمهوری ریگان, سروصدای جنگ ستارگان خوابید و روسها هم نه توان مالی ادامه آزمایش پولیوس را داشتند و نه لزومی بر سرمایهگذاری بر روی چنین برنامهای را.
اینک ظاهرا رئیس جمهور جنجالی آمریکا تصمیم گرفته بار دیگر از حربه نظامیگری فضایی و کشاندن مرزهای جنگ تا مدار زمین استفاده کند. شاید سخنان ترامپ در دل مردم عادی وحشت ایجاد کند اما کارشناسان به خوبی میدانند جدای این که بسیاری از سخنان ترامپ شعارگونه و بدون محاسبه است, راهاندازی یک ارتش فضایی نه در توان مالی آمریکاست و نه به لحاظ فنی, عاقلانه و شدنی. بهرهبرداری از فضا به عنوان یک وسیله کاربردی در جهت اهداف نظامی با بهرهگیری از ماهوارههای مخابراتی, هواشنایی, تجسسی و امثال آن امری است که از همان آغاز عصر فضا, بر هیچکس پوشیده نیست. اما این که از طریق فضا بتوان لشکرکشی کرد و با استقرار سلاحهایی به اهداف زمینی حمله برد بیشتر در حد تخیل خواهد ماند.