اسپیس ایکس(Space X) فضانوردان مورد نظر خود را در اختیار داشته، تاریخ پرتاب را معین نموده و حالا باید افراد منتخب را برای سفر پیش رو با فضاپیمای کرو دراگن (Crew Dragon) خود آماده کند.
گوین شاتوِل (Gwynne Shotwell)، رئیس اسپیس ایکس، بهتازگی میزبان چهار فضانورد منتخب از ناسا بوده که قرار است با فضاپیمای این شرکت آمریکایی در مدار زمین قرار گیرند. فضاپیمای Dragon یا اژدها اختصاصاً برای برنامه فضایی تجاری ناسا تحت عنوان Crew توسعه یافته و قرار است در آینده تعداد بیشتری از آن توسط اسپیس ایکس تولید شود.
حال که فضانوردان برای انجام مأموریت ابتدایی انتخاب شدهاند، باید در ماههای پیشرو تحت نظر اسپیس ایکس تمرین کنند؛ چرا که تمام تجهیزات لازم برای شبیهسازی فضاپیما توسط این شرکت تأمین شده و برای کار با آنها، تیم منتخب باید در محل مورد نظر شرکت به یادگیری موارد مورد نیاز بپردازند.
شبیهسازهای اسپیس ایکس
اسپیس ایکس برای آمادهسازی فضانوردان از دو شبیهساز اصلی استفاده میکند که نخستین مورد برای فرمانده و خلبان طراحی شده است. این شبیهساز شامل دو صندلی مرکزی کپسول فضاپیما به همراه صفحات لمسی و دکمههایی است که فضانوردان در طول مراحل پرتاب و پرواز با آنها سروکار دارند.
جالب است بدانید که اسپیس ایکس در پروژه مشترک با ناسا نیز زبان طراحی خود را حفظ کرده و طراحی تمام تجهیزات را تا جای ممکن ساده و بهدوراز شلوغی انجام داده است.
اکثر دکمههای فیزیکی فضاپیمای دراگون برای شرایط اضطراری پیشبینی شدهاند.
همچنین در فضاپیمای دراگون تعداد محدودی دکمه (به نسبت سایر فضاپیماها و حتی هواپیماها) وجود دارد که بیشتر آنها نیز برای شرایط اضطراری پیش بینی شدهاند. بهعنوان مثال فضانوردان برای فعال کردن سیستم اطفای حریق باید یک دکمه فیزیکی را فشار دهند. سایر تعاملات فضانوردان با فضاپیما از طریق سه عدد صفحهنمایش بزرگ لمسی انجام میشود که امکان استفاده از آنها با لباس ضخیم فضانوردی نیز وجود دارد.
یکی از ویژگیهای جالب و اصلی این نمایشگرها توانایی ردیابی پرواز مداری است که به سرنشینان اجازه میدهد با تنظیم زاویه دید موردنظر، همواره محل دقیق کپسول فضاپیما و مسیر حرکت خود در مدار را رصد کنند.
مورد بعدی امکان تغییر مسیر حرکت فضاپیما با استفاده از نمایشگرهاست که تنها با یک لمس کوچک، پیشرانهای موجود را فعال کرده و امکان تعیین مسیر جدید را فراهم میکند. البته در حالت عادی تمام فرآیند پرواز و پهلوگیری در ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) به صورت خودکار انجام میشود؛ اما به هرحال ویژگی مذکور برای استفاده در موارد خاص پیش بینی شده است.
مهمترین بخش رابط کاربری طراحیشده توسط اسپیس اکیس، نه دکمه فیزیکی است و نه نمایشگر لمسی؛ بلکه یک اهرم بزرگ در کنسول میانی است که عبارت EJECT یا خروج اضطراری در کنار آن نوشتهشده است. فضانوردان در شرایط نرمال کاری با این اهرم ندارند؛ اما در صورت بروز ایراد و نقص فنی در ماهوارهبر با کشیدن این اهرم فضاپیما از ماهوارهبر جدا شده و بهوسیله موتورهای تعبیهشده در کپسول، فضانوردان را از منطقه خطر دور میکند.
اهرم ایجکت آخرین گزینه فضانوردان برای نجات جانشان است. البته اسپیس ایکس کامپیوتر اصلی فضاپیمای دراگون را طوری برنامهریزی کرده که در صورت تشخیص هرگونه اتفاق مشکوک، شرایط فرار از خطر را بهصورت خودکار مهیا کند و نیازی به دخالت فضانوردان نداشته باشد.
درواقع اینطور به نظر میرسد که هدف اصلی برنامه کرو دراگون، خودکار کردن تمام فرآیندهای پرتاب و پرواز است و در صورت مساعد بودن همه شرایط، فضانوردان در صندلیهای خود نشسته و از سفر فضایی لذت خواهند برد.
فرآیند آمادهسازی فضانوردان اسپیس ایکس
با همه این اوصاف سفر به فضا نیازمند آمادهسازیهای بسیاری است تا سرنشینان و تجهیزات برای سختترین شرایط هم آمادگی لازم را داشته باشند. اسپیس ایکس نیز برای پاسخگویی به این نیاز، شبیهساز دیگری را توسعه داده و در آن محیط داخلی کپسول فضاپیما را بهصورت تمام و کمال پیادهسازی کرده است.
اسپیس ایکس در برنامه آمادهسازی خود فضانوردان را در سناریوهای مختلفی مانند آتشسوزی و افت فشار هوا قرار میدهد.
فضانوردان درون شبیهساز مورد بحث، برای موقعیتهای مختلف پرواز، از شرایط نرمال تا بحرانی، آماده میشوند. اسپیس ایکس در برنامه آمادهسازی خود، فضانوردان را در سناریوهای مختلفی مانند آتشسوزی و افت فشار هوا قرار میدهد و آنها باید در این شرایط با مرکز کنترل زمینی (فرضی) تماس بگیرند و در صورت نیاز، موارد ابلاغشده را درون کپسول انجام دهند. جالب اینکه اسپیس ایکس در این شبیهساز توجه ویژهای به جزئیات داشته و حتی با استفاده از یک لامپ مخصوص، تابش نور خورشید را هم شبیهسازی کرده است.
باوجود تمام تلاشهای اسپیس ایکس، تنها موردی که در شبیهسازها قابل بازتولید نبود، حس واقعی پرتاب با ماهوارهبر و حضور در فضا است. فضاپیمای دراگون از ماهوارهبرهای فالکون ۹ (Falcon 9) بهره خواهد برد که در لحظه پرتاب ارتعاشات زیادی داشته و با توجه به شتاب بالای آنها، فشار قابلتوجهی به سرنشینان وارد خواهد شد. البته برای شبیهسازی لرزشها صفحاتی در نظر گرفته شده که فضانوردان با نشستن روی آنها، ارتعاشات لحظه پرتاب را تجربه میکنند.
لازم به ذکر است که ناسا در سال ۲۰۱۵ تیم چهار نفره فضانوردان برنامه کرو را انتخاب کرد اما موضوع اصلی، وسیله حمل این افراد به فضا بود. دو شرکت بوئینگ (Boing) با فضاپیمای CST-100 و اسپیس ایکس با دراگون بهصورت موازی درحالتوسعه فضاپیماهای خود برای پروژه ناسا بودهاند و حالا سازمان فضایی ملی آمریکا، تاریخ اولین پرتاب و فضاپیمای مورداستفاده را مشخص کرده است.
فضانوردان منتخب ناسا
فضانوردان ناسا شامل سه نفر باتجربه و یک نفر تازهکار میشوند. نخستین سفر که دو هفته به طول میانجامد، به خلبانی داگلاس هرلی (Douglas G. Hurley) و رابرت بنکن (Robert Behnken) صورت میگیرد و تاریخ پرتاب نیز ماه آوریل سال ۲۰۱۹ در نظر گرفته شده است. در این سفر توانمندیهای فضاپیما موردبررسی و تأیید گرفته و برای برنامههای بعدی بهبود خواهد یافت.
دو فضانورد دیگر نیز مایکل هاپکینز (Michael S. Hopkins) و ویکتور گلووِر (Victor J. Glover) هستند که پس از تأیید فضاپیما برای کاربری اصلی، در سفرهای یکماهه بعدی حضور خواهند داشت. در این بین هاپکینز باسابقه سفر به فضا توسط کپسولهای روسی سایوز، فضانورد باتجربهتری بوده و گلووِر نیز نخستین سفر خود به فضا را تجربه خواهد کرد.
تمرینات فضانوردان منتخب از ماهها پیش آغاز شده است.
لازم به ذکر است که تمرینات فضانوردان مورد بحث از ماهها پیش آغاز شده و هرلی و بنکن از سال ۲۰۱۵ تقریباً هر هفته در مقر اسپیس ایکس حضور یافتهاند. این فضانوردان همچنین در فلوریدا (محل پرتاب فضاپیما) نیز حضور داشتهاند و با نزدیک شدن زمان مأموریت، تمریناتشان نیز فشردهتر خواهد شد.
گلووِر و هاپکینز نیز به صورت پراکندهتری در مقر اسپیس ایکس تحت آموزش و تمرین قرار دارند اما به دلیل ماهیت سفر آنها و تازهکار بودن گلووِر، زمان بیشتری را در مقر ناسا (هیوستن تگزاس) سپری میکنند.
گفتنی است خانم شاتوِل، رئیس اسپیس ایکس، درباره تاریخ پرتابها اظهار داشته که اعلام تاریخ دقیق ممکن نیست، اما این شرکت برای حفظ برنامه زمانبندی خود تلاش خواهد کرد. وی همچنین امنیت پرواز را نخستین اولویت اسپیس ایکس دانسته و میگوید: «ما تا زمانی که از امنیت فضانوردان اطمینان کامل نداشته باشیم مأموریت را انجام نخواهیم داد. این مأموریت نیز مانند سایر مأموریتها خواهد بود و من میخواهم تمام کپسولها و ماهوارهبرها صد درصد قابلاطمینان باشند. باید اشاره کنم که در مراحل ساخت، آزمایش و توسعه این پروژه، ۷۰۰۰ هزار نفر نیروی متخصص اضافه نیز شرکت داشتهاند.»