تحول در شیوه جمعآوری دادهها با ریزماهوارههای ارزان
دانشمندان علوم زمین بر این باورند که دادههای با وضوح بالا که از ماهوارههای مینیاتوری جمعآوری میشود، نقطه عطفی در سنجش زمین و محیطزیست از فضا پدید آورده است.
ظهور ماهوارههای کوچک و تخصصی که کیوبست (CubeSats) نامیده میشوند، توانایی ما برای نظارت بر سطح زمین و ارزیابی تاثیر فعالیتهای بشر روی سیارهمان را افزایش میدهند. دانشمندان دانشگاه علم و فناوری ملک عبدالله عربستان (KAUST=King Abdullah University of Science and Technology) برای استفاده از روشهای تحقیقاتی مبتنی بر دادههای کیوبست تلاشهایی را انجام دادهاند و از امکانات این ماهوارهها، به ویژه در زمینههای هیدرولوژی و کشاورزی دقیق، هیجان زده شدند.
متیو مککیب (Matthew McCabe)، متخصص هیدرولوژی و سنجشازدور دانشگاه علم و فناوری ملک عبدالله، گفت: «به طور معمول، طراحی ماهوارها سالهای زیادی طول می کشد، دلیلش هم این است که کارهای پژوهشی و طراحی و ساخت حسگرها و همچنین مذاکره با سازمانهای فضایی دولتی و یافتن سازمانی برای تامین مالی پروژه فرایند بسیار زمانبری است. اگر همه این مراحل با موفقیت انجام شود، یک ماموریت خاص برای اجرا پذیرفته میشود. حتی اگر همه این مراحل، به خوبی انجام شود، این احتمال وجود دارد که در هنگام ارسال ماهواره به فضا یا استقرار در مدار مشکلی پیش بیاید، حتی این امکان هم وجود دارد که نتوان اطلاعات لازم را دریافت کرد.»
طرفداران استفاده از ریزماهوارهها میگویند بیشتر دادههای ماهوارهای متداول را که از آنها برای تحقیق استفاده میکنیم، سازمانهای فضایی دولتی جمعآوری میکنند که محدودیتهای خاصی دارند. برای مثال یا قدت تفکیک کمی دارند یا اینکه اگر بخواهیم تصاویر تفکیک زیادی داشته باشند، زمان زیادی صرف میشود برای مثال دوهفته طول میکشد تا تصویرهای دقیقی تهیه شود. اما کیوبستها این قابلیت را دارند که وضعیت موجود را تغییر دهند، زیرا میتوانند طی یک روز، تصویرهای فضایی دقیقی از سطح زمین با وضوح یک متر تهیه کنند.
این ماهوارهها بسیار کوچک و به اندازه جعبه کفش هستند و هزینههای ساخت و ارسال آنها به فضا کم است. این ماهوارهها از قطعات و حسگرهای آماده و پیشساخته، درست میشوند. علاوه بر این، ریزماهوارهها را میتوان به شکل محموله فرعی یا با استفاده از ماهوارهبرهای کوچک چندبار مصرف به فضا فرستاد. این ریزماهوارهها پس از ارسال، در ارتفاع ۳۵۰ تا ۵۰۰ کیلومتری سطح زمین مستقر شده و به مدت چند هفته تا بیش از یک سال اطلاعات را به زمین میفرستند. در نهایت نیز پس از اتمام ماموریت و هنگام ورود دوباره به اتمسفر زمین میسوزند.
مزیت بزرگ ریزماهوارهها آن است که بسیار کوچکند و در نتیجه میتوان تعداد زیادی از آنها را همزمان پرتاب کرد. از اندازه کوچک و هزینه ریزماهوارهها به این معنی است که تعداد زیادی از آنها را در مدار مستقر کرد و تصویرهای دقیق و باکیفیتی را با سرعت زیاد تهیه کرد.
مککیب میگوید: «این نوع تکرارپذیری برای تهیه تصویرهای با وضوح بالا از فضا تا کنون در دسترس نبود. این امکان میتواند در زمینههایی مانند مدیریت و پاسخ به بحران را از طریق نظارت و هدایت تلاشهای امدادرسانی بسیار تاثیرگذار باشد یا میتوان از این قابلیت برای پیگیری تغییرات زیستمحیطی (برای مثال از طریق شناسایی فعالیتهای غیرقانونی جنگلزدایی در آمازون)، استفاده کرد. اگر بتوانیم مشکلات را قبل وقوع ببینیم یا به محض وقوع آنها را شناسایی کنیم، میتوانیم برای حل آنها اقدام کنیم.»