ستاره زایی در کهکشانهای دیسکی چگونه است؟
کهکشانهای دیسکی مانند کهکشان راه شیری، دارای یک دیسک مسطح از ستاره و گاز هستند که در بیشتر مواقع ماده دیگری بهصورت برآمده و متورم در مرکز خود دارند. این کهکشانها دارای تودههای متنوع، امتدادیافتگیهای فضایی و محتوایی از ستارهها هستند.
بااینوجود، همه کهکشانهای دیسکی، هم کهکشانهای محلی و هم آنهایی که در نقطه دوری از جهان هستی قرار دارند، ویژگیهای بسیار بارز مشترکی باهم دارند.
یکی از جالبتوجهترین این ویژگیهای مشترک این است که سرعت ستاره زایی بهشدت با محتوای گاز کهکشان، حرکات گازی و عمر پویای آن کهکشان (مدتزمانی که لازم است تا کهکشان به دور خود کامل بچرخد) ارتباط دارد. بهعلاوه، این میزان ستاره زایی بهطور قابلملاحظهای کم است؛فقط حدود یک درصد از گاز موجود در کهکشانهای دیسکی در طول این مدتزمان تبدیل به ستاره میشود و بیشتر فعلوانفعالات در نواحی مرکزی کهکشانها متمرکز هستند.
بیشتر مدلهای ساده ستاره زایی پیشبینی میکنند که نیروی جاذبه باید در تولد ستارهها بسیار مؤثرتر عمل کند، چون گاز را فشرده و تبدیل به ابرهای مولکولی جدا از هم میکند.
دوستاره شناس بهنامهای بلیکسلی برکهارد و جان فوربز و دو تن از همکارهایشان یک مدل جدید برای کهکشانهای دیسکی ارائه دادهاند که این پدیده و برخی از پدیدههای دیگر را توضیح میدهد.
این دانشمندان با مدل خود نشان میدهند که چرا سرعت ستاره زایی تقریباً در همه کهکشانهای دیسکی، ازجمله کهکشان راه شیری، اینقدر کم است و اینکه چرا سرعت ستاره زایی به همان منوال با حجم گاز یک کهکشان و حرکات آن مرتبط است.این دو دانشمند نشان دادهاند که رابطه بین سرعت ستاره زایی و حرکت گازها در اثر این جنبشها برقرار نمیشود، بلکه این رابطه بیشتر نتیجه انتقال موادی به داخل کهکشان است که روی هر دو تأثیر میگذارد. در این مدل، نوعی وضعیت تعادل گازی و ثبات گرانشی حاشیهای حفظ میشود که این وضعیت با انتقال گاز بهصورت شعاعی به سمت هسته و نیز بازخورد متلاطم ناشی از ستاره زایی در یک کهکشان ایجاد میشود.این ملاحظات همچنین میتوانند توضیح دهند که چرا ستاره زایی درنهایت متوقف میشود. پژوهش این دانشمندان همچنین توضیحی طبیعی برای زمانهای کیهانی است که در هر برهه از آنها کهکشانها تشکیل برآمدگیها و دیسکها را دادهاند.