كاوش روي سطح مريخ داستان بلندی دارد. همواره دانشمندان نگاهی ويژه به اين سياره داشتهاند و آنقدر مريخ براي زمينیها دوستداشتنی بوده است كه گهگاه از موجودات فضايي با نام مريخيها ياد ميكنيم. طبق گزارشی چهل سال پيش، احتمالا ناسا در ماموريتی باعث از بين رفتن تصادفی اولين مولكولهای آلی كشف شده در مريخ شده است. پژوهشگران با اعلام اينكه ممكن است در ماموريت مريخنورد تحت عنوان كاووشگر «كنجكاوی» كه در سال ١٩٧٦ انجام شد و ناسا سرپرستی آن را بر عهده داشت، مولكولهايی آلی يا مولكولهايی نشانگر حيات كشف شده باشد.
پيشتر از سال ٢٠١٤ ميلادی به عنوان سال كشف اولين مولكولهای آلی در مريخ ياد میشد. تا پيش از اين كشف بابت بارش شهابي متناوب شهابسنگهای كربنی بر سطح سياره سرخ، دانشمندان به وجود مواد آلی روی اين سياره اميد داشتند؛ اميدی كه در سال ١٩٧٦ پس از ماموريت ناموفق دو مريخنورد وايكينگ و پيدا نشدن مواد آلی روی مريخ كمرنگ شد.
دانشمندان هيچ توضيحی براي اين شكست نداشتند و نتيجه اين ماموريت غيرمنطقي به نظر میآمد. كريس مككی، پژوهشگری كه در زمينه سيارات فعاليت میكند و عضو مركز مطالعاتي ناسا است در اين خصوص میگويد: «نتيجه اين ماموريت غيرقابل قبول بود و با دانستههای ما از مريخ همخوانی نداشت.»
اين شكست مشكوك پايانی براي كاوش در مريخ نبود. مريخنورد بعدی، فونيكس، در سال ٢٠٠٨ ميلادي توانست مولكولهای ماده پركلرات را روی سياره سرخ كشف كند. پركلرات نوعي نمك است كه روی زمين از آن براي آتشبازی استفاده ميشود و در دمای بسيار بالا بهشدت قابل اشتعال است. با توجه به اينكه خاك مريخ دماي بالايي ندارد، اين ماده بر سطح اين سياره به حيات خود ادامه ميدهد. اما پژوهشگران اخيرا گمانهزني كردهاند كه احتمالا تجهيزات آزمايشگاهي مريخنورد وايكينگ در سال ١٩٧٦ ميلادي با بالا بردن دماي خاك سياره مريخ باعث از بين رفتن اين ماده شدهاند. اين مريخنورد از دستگاه كروماتوگرافي گازی و طيفسنج جرمی استفاده میكرد كه میتواند عناصر تشكيلدهنده مواد مختلف را بررسي كند. از طرفي اين دستگاه براي انجام اين آزمايش بايد نمونههای خاكی كره مريخ را گرم ميكرد تا بتواند مولكولهای آلي را تشخيص بدهد. در نتيجه با توجه به اينكه پركلرات در خاك قرار دارد، ممكن است تجهيزات آزمايشگاهي وايكينگ اين مولكولها و ساير مولكولهاي آلي موجود در خاك را سوزانده باشند.
كشف پركلرات در خاك مريخ، اميد دوبارهای به دانشمندان داد تا ماموريت وايكينگ را دوباره بررسی كنند. با اين وجود، كشف پركلرات دليل موجهی براي نشانه رفتن انگشت اتهام به سوی وايكينگ نيست و نمیتوان به طور قطع گفت كه در آن ماموريت مواد آلی يافت شده به اشتباه از بين رفته باشند. البته شواهدی وجود دارد كه نشان میدهد مولكولهای آلی ديگری همچون كلروبنزن توسط ماموريتهای اخير كنجكاوی روی سطح مريخ كشف شده است. جالب است بدانيد كه كلروبنزن از سوختن كربن با پركلرات به دست میآيد و اين موضوع شك دانشمندان را به از بين رفتن مواد آلی در ماموريت ٤٠ سال پيش وايكينگ بيشتر كرد.
همين موضوع باعث شد تا پژوهشگران به دنبال كشف شواهد بيشتري در تاييد اين خطاي آزمايشی در ماموريت سال ١٩٧٦ ميلادی باشند. در پژوهشی اخير كه ژورنال ژئوفيزيك منتشر كرده گروهي از دانشمندان حاضر در مركز تحقيقاتی لاتموس در فرانسه به سرپرستی كريس مككی دادههای به دست آمده از وايكينگ را دوباره بررسی كردند.
اين تيم تحقيقاتي در طول اين پژوهشها دريافتند كه در آن ماموريت عنصر كلروبنزن هم پيدا شده، عنصری كه ممكن است ناشي از سوختن مواد آلی درون خاك ايجاد شود. با اين حال همچنان حتی دانشمندان حاضر در اين پژوهش به رای قطعی در خصوص اشتباه ناسا در ماموريت خود نرسيدهاند و شواهد به دست آمده كافي نيست. برخی از پژوهشگران حاضر در اين مطالعه معتقدند، ممكن است كلروبنزن كشف شده از روی زمين بر تجهيزات وايكنيگ قرار گرفته و مانده باشد. اما با وجود اين شك و ترديد پيش آمده، بسياري از پژوهشگران معتقدند مقاله منتشرشده از سوي اين گروه مطالعاتي شواهد قابل قبولي در خصوص اين اشتباه تاريخي ناسا به دست میدهد.