اتهام بریتانیا و آلمان به روسیه درباره تهدید ماهوارهها
آلمان و بریتانیا روسیه را به تهدید و ایجاد اخلال در ماهوارههای فضایی خود متهم کردهاند. این دو کشور هشدار دادهاند که ماهوارههای روسیه و چین بهطور منظم در حال ردیابی و جاسوسی از ماهوارههای مورد استفاده کشورهای غربی هستند.
بوریس پیستوریوس (Boris Pistorius)، وزیر دفاع آلمان، در کنفرانس صنعت فضا در برلین در ۲۵سپتامبر۲۰۲۴ نسبت به فعالیتهای فضایی روسیه هشدار میدهد و میگوید: «اقدامات روسیه، بهویژه در فضا، تهدیدی اساسی برای همه ما است؛ تهدیدی که دیگر نمیتوان آن را نادیده گرفت.»
به گفته مقامهای آلمانی و بریتانیایی، در هفتههای اخیر موارد متعددی از تعقیب، پارازیتافکنی و دخالت روسیه در عملکرد ماهوارههای آنها ثبت شده است. پیستوریوس اشاره میکند: «دو ماهواره شناسایی روسیه اخیرا در حال ردیابی دو ماهواره شرکت آمریکایی اینتلست (Intelsat) مشاهده شدهاند؛ شرکتی که خدمات ماهوارهای تجاری ارائه میدهد و ناوگان آن توسط دولتها و شرکتهای ایالات متحده و اروپا مورد استفاده قرار میگیرد.»
وزیر دفاع آلمان اضافه میکند: «روسیه و چین در سالهای اخیر تواناییهای جنگ فضایی خود را بهسرعت گسترش دادهاند: آنها میتوانند ماهوارهها را دچار پارازیت، کور، دستکاری یا حتی بهطور فیزیکی نابود کنند. همچنین میلیاردها یورو بودجه اضافی برای برنامههای فضایی این کشور اختصاص خواهد یافت.»
ژنرال پل تدمن (Paul Tedman)، فرمانده نیروی فضایی بریتانیا، میگوید: «ماهوارههای روسی در حال تعقیب داراییهای فضایی بریتانیا هستند و بهصورت هفتگی ایجاد پارازیت میکنند. آنها محمولههایی دارند که میتوانند ماهوارههای ما را مشاهده و از آنها اطلاعات جمعآوری کنند.»
اختلال در ماهوارههای مخابراتی میتواند بر تصویربرداری ماهوارهای، ارتباطات و اینترنت ماهوارهای تاثیر بگذارد. همچنین ایجاد اختلال در سامانههای ناوبری و موقعیتیابی میتواند عملیاتهای نظامی و پروازهای غیرنظامی را تحت تاثیر قرار دهد.
مارک روته (Mark Rutte)، دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو – NATO)، نیز هشدار میدهد: «روسیه احتمالا در حال بررسی توسعه سلاحهای هستهای فضایی است؛ سلاحهایی که میتوانند ماهوارهها را از کار بیندازند یا نابود کنند. روسیه این ادعا را رد کرده، اما در سال۲۰۲۴ قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد (United Nations Security Council) را که خواستار پرهیز از توسعه سلاحهای هستهای فضایی بود، وتو کرد و چین در رایگیری امتناع نمود.»
تحلیلگران میگویند ردیابی موقعیت ماهوارههای خارجی نسبتا آسان است، اما تشخیص دقیق اهداف آنها دشوارتر است. اگر یک ماهواره روسی مدت طولانی در نزدیکی ماهوارههای اروپایی باقی بماند، احتمال جاسوسی وجود دارد. کارشناسان معتقدند ماهوارههای روسی که نزدیک ماهوارههای اینتلسَت قرار گرفتهاند، احتمالا برای رهگیری سیگنالها به آنها نزدیک شدهاند.
در مدارهای پایینتر نیز، روسیه پیشتر ماهوارههایی را آزمایش کرده است که توانایی شلیک پرتابه دارند؛ موضوعی که تهدیدی بالقوه برای ماهوارههای کشورهای دیگر محسوب میشود.
در کنار روسیه، چین نیز بهعنوان تهدیدی جدیتر مطرح شده است. کارشناسان میگویند چین مانورهای فضایی پیشرفتهتری از جمله استفاده از بازوی رباتیک برای جابهجایی ماهوارههای دیگر انجام داده و بودجه بسیار بیشتری برای فعالیتهای فضایی در اختیار دارد.
در واکنش به این تهدیدها، آلمان اعلام کرده تا ۳۵ میلیارد یورو طی پنج سال آینده برای پروژههای فضایی هزینه خواهد کرد. بریتانیا نیز در حال توسعه سامانههای مقابله با لیزرهای تهدیدکننده ماهوارهها است و فرانسه از لزوم ساخت «ماهوارههای محافظ» سخن گفته است.
ناتو اعلام کرده است که هرگونه حمله به داراییهای فضایی یک کشور عضو میتواند مشمول ماده۵ پیمان شود؛ به این معنا که حمله به یک کشور، حمله به همه اعضا محسوب میشود.
با این حال، برخی کارشناسان میگویند روسیه هنوز نتوانسته از سامانههای ماهوارهای خود بهطور مؤثر در جنگ اوکراین استفاده کند؛ از جمله مشاهده یک جنگنده روسی که در کنار سامانه ناوبری نظامی، از یک گیرنده موقعیتیاب تجاری (GPS) استفاده کرده بود؛ نشانهای از آنکه مسکو اعتماد کامل به سامانههای فضایی خود ندارد.