گرچه امروز بیش از گذشته در
حال آسیب رساندن به سیاره محل زندگی خود هستیم، اما درعین‌حال به لطف پیشرفت‌های فنّاورانه
بیشتر از هر زمان دیگری از حال‌وروز آن خبرداریم.
چه بخواهید در خصوص گسترش مراکز تولید انرژی‌های تجدید پذیر
بدانید و چه قصد داشته باشید الگوی از بین رفتن پوشش گیاهی سطح زمین توسط انسان‌ها
را مشاهده نمایید، یا این‌که به‌صورت زنده از جریانات آب و هوایی سطح سیاره مطلع
شوید، به لطف تعدادی از ابزارهای جدید این امکان برای شما فراهم است.
نگرانی‌ها در خصوص حال زمین و وضعیت محیط زیستی آن در سال‌های
آینده دانشمندان را در سرتاسر دنیا بر آن داشته تا با توسعه ابزارهای نظارتی و
تحلیلی متعدد و متنوع امکان انجام بررسی‌های بلادرنگ و جمع‌آوری اطلاعات آماری بلندمدت
را فراهم آورده‌اند. برخی از ابزارهای موردبحث کاملاً علمی و تخصصی هستند، اما
تعداد قابل‌توجهی از آن‌ها برای افراد عادی نیز قابلیت فهم و استفاده دارند. در
این مطلب قصد داریم نگاهی به چند مورد از این ابزارها و کاربردهای آن‌ها داشته
باشیم.
NASA Worldview
کشف کهشان ها و ستارگان تنها وظیفه‌ای نیست که آژانس فضایی ایالات‌متحده (ناسا،NASA) بر عهده دارد، بلکه این سازمان هرساله هزینه و نیروی انسانی قابل‌توجهی را
صرف بررسی سیاره محل سکونت خودمان و جمع‌آوری اطلاعات در خصوص وضعیت آن می‌کند.
سرویس «NASA Worldview» یکی از ابزارهای این آژانس فضایی برای نیل به این
هدف است. وظیفه اصلی ابزار موردبحث ثبت یک تصویر کامل از وضعیت کره زمین در هرروز
است. این تصویر از به هم متصل کردن تصاویر بسیار باکیفیت ثبت‌شده به‌صورت هم‌زمان
از چندین ماهواره به دست می‌آید.
به کمک چنین تصویری می‌توان به‌صورت روزانه پدیده‌های مهم آب و
هوایی ازجمله طوفان‌ها، تورنادوها و گردبادها را تشخیص و ردیابی نمود. ضمن این‌که
دیگر پدیده‌ها همچون فعالیت‌های آتش‌فشانی، آتش‌سوزی‌های عظیم، فرسایش خاک و حرکات
صفحات یخی نیز از این طریق قابل‌مشاهده و بررسی خواهند بود.
به لطف تصاویر به‌دست‌آمده توسط این ابزار سامانه‌های تشخیصی و هشداردهنده
متعددی شرایط مختلف در سطح زمین را پایش می‌کنند. به گفته ناسا تعداد این ابزارها
به حدود ۱۰۰ مورد می‌رسد و ازجمله آن‌ها می‌توان به سامانه هشدار آتش‌سوزی‌های جنگلی،
مسیریاب سیل‌ها و سامانه‌های سنجش کیفیت هوا اشاره کرد.
ضمناً علاقه‌مندان می‌توانند تصاویر به ثبت رسیده از کره زمین از
سال ۲۰۰۰ تاکنون را به‌صورت روزانه از سامانه مذکور و در قالب فرمت‌های معمول
تصویر دانلود نمایند.
NOAA View
به لطف سامانه آنلاین «مرکز ملی نظارت بر اقیانوس‌ها و اتمسفر»
آمریکا (به‌اختصار NOAA) محققین می‌توانند هر زمان که نیاز داشته باشند از
وضعیت توزیع دمایی آب دریاها و اقیانوس‌های دنیا و سایر شاخص‌های مرتبط با تغییرات
آب و هوایی مطلع شده و حتی اقدام به جمع‌آوری داده‌های آماری فصلی و سالیانه جهت
انجام تحقیقات خودنمایند.
لازم به ذکر است که به کمک پیشرفته‌ترین ماهواره‌های هواشناسی
دنیا که در اختیار NOAA قرار دارد خواهید توانست به‌صورت روزانه به تصاویر
از راه دور و بسیار باکیفیت از زمین دسترسی داشته و حتی روی آن‌ها زوم نمایید.
Surging Seas
مرکز Climate Central یک موسسه علمی غیرانتفاعی و غیردولتی است که فعالیت‌های
تحقیقاتی متعددی را در خصوص محیط‌زیست ما و به‌خصوص تغییرات آب و هوایی به انجام می‌رساند.
سامانه رسد سطح آب دریاها و اقیانوس‌های این مرکز موسوم به «Surging Seas» یکی از پیشرفته‌ترین و دقیق‌ترین ابزارها در میان نمونه‌های
مشابه است. این سامانه به شما اجازه می‌دهد تا در لحظه از وضعیت فعلی و همچنین
تاریخچه تغییرات سطح آب دریاها در سواحل سرتاسر دنیا مطلع شوید.
از اطلاعات ارائه‌شده توسط این ابزار می‌توان در انجام تحقیقات
مختلف در خصوص تغییرات شرایط آب و هوایی نواحی مختلف و همچنین برنامه‌ریزی‌های کلان‌شهری
و حتی انتخاب محل مناسب برای خرید یک‌خانه ساحلی استفاده نمود.
اطلاعاتی که Surging Seas در اختیار شما قرار می‌دهد تنها محدود به گذشته و
زمان حال نمی‌شود، بلکه سامانه موردبحث قادر است تغییرات سطح آب‌ها و وضعیت سواحل
در صورت افزایش ۲ یا ۴ درجه‌ای دمای کلی زمین را در آینده نیز به شما نشان دهد.
EarthTime
«ساعت
زمین» یا (EarthTime) جدیدترین سامانه مراقبتی برای سیاره ماست که
اتفاقاً فعالیت خود را به‌طور رسمی از همین امروز و هم‌زمان با روز زمین آغاز کرده
است. این سامانه توسط مراجع علمی متعددی ازجمله «مجمع جهانی اقتصاد» (WEF) و دانشگاه
گارنگی ملون آمریکا حمایت می‌شود و هدف آن ارائه اطلاعاتی جامع اما قابل‌فهم
برای عموم مردم دنیا در خصوص تاریخچه تغییرات آب و هوایی و اثرات آن در طی چند دهه
گذشته است.
پایگاه داده این وب‌سایت توسط اطلاعات جمع‌آوری‌شده توسط ماهواره‌های
مختلف سنجش از راه دور در خلال سال‌های ۱۹۸۴ تا ۲۰۱۶ تهیه‌شده و ویژگی جذاب آن این
است که هر فردی می‌تواند خود به‌صورت مستقل تجربه‌های شخصی از اثرات زیست‌محیطی و
حتی فرهنگی و سیاسی تغییرات آب هوایی در ناحیه محل زندگی خود را در این سرویس با
دیگران به اشتراک بگذارد.
یکی از مدیران سرویس ارث‌تایم در خصوص کاربردهای آن می‌گوید: «از بچه‌های دبستانی
گرفته تا سیاست‌گذاران کلان دولتی می‌توانند از اطلاعات ارائه‌شده در این سرویس
استفاده نمایند. ما سامانه‌ای حقیقتاً تعاملی را راه‌اندازی کرده‌ایم و تلاش شده
تا حد امکان اطلاعات به‌صورت تصویری و گرافیکی در اختیار کاربران قرار گیرد.»
به کمک این ابزار شما قادر خواهید بود تغییرات کلی سیاره زمین
را مشاهده کنید و به‌طور حتم هستند کسانی که این اطلاعات به آن‌ها کمک می‌کند تا
به یاری دیگران دست به اقدامی جدی برای تغییر روند خطرناک فعلی بزنند.
جالب است بدانید که ارث‌تایم اطلاعات
اولیه موردنیاز خود را از منابع متعدد ازجمله ابزارهایی که پیش‌تر به آن‌ها اشاره
شد جمع‌آوری می‌کند.
ClimateWatch
تابه‌حال شده بخواهید بدانید که یک کشور در یک بازه زمانی چه
میزان گازهای گلخانه‌ای را تولید و روانه جو کرده است؟ در سامانه ClimateWatch شما می‌توانید
به پاسخ چنین سؤالی دست‌یابید. ضمن این‌که اطلاعات دیگری همچون میزان سرانه
آلایندگی و هم‌چین پایبندی کشورها به کاهش تولید گاز دی‌اکسید کربن نیز در سایت
مذکور قابل‌ردیابی است.
در این سرویس می‌توانید عملکرد هر کشور درزمینهٔ مبارزه با
تغییرات آب و هوایی و همچنین میزان پایبندی آن به معاهده آب و هوایی پاریس را در بازه‌های
زمانی مختلف مشاهده نمایید. طراحان امیدوارند در دسترس قرار گرفتن چنین اطلاعاتی
به مردم کشورها کمک کنند تا مطالبه‌ای مؤثرتر را از دولتمردان خود در خصوص نجات
زمین از آینده‌ای هولناک داشته باشند.