سیروس برزو: با برنامه‌ریزی روسکاسموس (Roscosmos)، جشن بزرگی به مناسبت ۱۲ آوریل، روز جهانی فضانوردی در اردوگاه بین المللی کودکان و نوجوانان آرتک در روستای گورزاف در واقع ساحل جنوبی کریمه برگزار شد.
آنچه می خوانید صحبت کوتاهی است با سالیژان شریپف، فضانورد نامدار روس، که چند سال پیش به ایران هم سفری داشت درباره این جشن، اهداف و حواشی آن.
– در خبر‌ها آمده بود که روسکاسموس به مناسبت ۱۲ آوریل در شهرهای مختلف روسیه مراسم مختلفی را برگزار کرده و ظاهرا امسال مراسم روز جهانی بین المللی از سوی روسکاسموس باشکوهی بیشتر از سال های قبلی صورت گرفته است. دلیل این تحول چیست؟
بعد از فروپاشی شوروی، متأسفانه به دلایل مختلف، از افتخارات ملی ما از جمله موفقیت‌های فضایی روسیه کمتر صحبت می‌شد. در سال‌های کودکی و نوجوانی من، از هر دانش آموزی شما سوال می‌کردید می‌خواهی چه‌کاره شوی می‌گفت فضانورد، اما وضعیت بعد از فروپاشی به گونه‌ای شد که با فراموش کردن افتخارات فضانوردی، دانش‌آموزان علاقه‌ای برای فعالیت در فناوری فضایی نداشتند. حتی به خاطر دارم در یک گزارش تلویزیونی یک دانش‌آموز گفت می‌خواهم قاچاقچی شوم! خوشبختانه چند سالی است که دولت روسیه با آینده‌نگری توجه ویژه‌ای به ترویج فناوری فضایی بین جوانان و نوجوانان دارد و برگزاری روز جهانی کیهان‌نوردی در نقاط مختلف روسیه به عنوان احیای افتخارات فضایی کشور سیاست روسکاسموس است. مسئولان کشور به این نتیجه رسیده‌اند که باید برای توسعه فناوری فضایی، جوانان باید به فضانوردی بیشترعلاقمند شوند و از توان آن‌ها برای ساخت آینده فضانوردی روسیه بیشتر استفاده شود.
– در مورد جشن که در اردوگاه آرتک انجام شد لطفا اطلاعاتی در اختیارمان بگذارید.
امسال با حضور ۱۶۰۰نفر مراسم ویژه‌ای به مدت یک هفته با شعار « سرت را بالا بگیر» برگزار گردید که هم افتخار به موفقیت‌های فضایی را مدنظر داشت و هم نگاه به فضا به عنوان عرصه کار و تلاش. در این جشنواره بزرگ نمایندگانی از ۲۲ منطقه و جمهوری خودمختار روسیه حضور داشتند. طی مدت جشنواره مباحث مربوط به فضانوردی در ۱۰ آزمایشگاه به شکل نظری و عملی در زمینه‌هایفیزیک فضا، موشک، اصول سنجش از دور، سیاره ما، فضا، مهندسی هوافضا، دنیای رباتیک فضا، مدل‌سازی، فیلم انیمیشن، فضای رسانه‌ای اجرا شد.
برای اجرای چنین برنامه‌ای چه پیش‌بینی‌هایی شده بود؟
برنامه‌های مختلفی پیش‌بینی شده بود از جمله مسابقات عملی در زمینه ماهواره و سفینه مدل، ملاقات با فضانوردان باسابقه و فضانوردان نسل نو، ارتباط با ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) و غیره. سرگئی آودیف (Sergei Avdeyev)، فضانورد رکوردداری که در سه سفر مداری شرکت داشته و حدود دو سال از زندگی‌اش را در فضا گذرانده به نمایندگی از فضانوردان با تجربه قدیمی و نیکولای چوب به نمایندگی از نسل جدید فضانوردان در این اردو شرکت داشتند. یکی از رویدادهای اصلی در مدت جشنواره، ارتباط تصویری با ایستگاه فضایی بین المللی بود. آنتون اشکاپلروف (Anton Ashkaplurov) و اولگ آرتمیف (Oleg Artemyev) فضانوردان روس ایستگاه، ضمن تبریک روز جهانی فضانوردی به پرسش‌های شرکت‌کنندگان در این جشنواره پاسخ دادند. آرتمیف ابراز امیدواری کرد فضانوردان آینده در میان کسانی باشد که اینک در این اردوگاه هستند. اشکاپلروف نیز ۱۲ آوریل سال ۱۹۶۱ را روزی نامید که برای بشریت یک فضای جدید برای تحقیق و زندگی بوجود آورد.
دلیل سرمایه‌گذاری روسکاسموس برای فعال شدن ترویج فضانوردی در بین نوجوانان و جوانان چیست؟ آیا هدف مشخصی پیگیری می‌شود یا یک فعالیت عادی است؟
سرمایه‌گذاری روی نوجوانان و جوانان و حتی کودکان، یعنی برنامه‌ریزی برای آینده کشور. فضانوردی ما طی چند دهه بعد از فروپاشی شوروی روند کندی داشت اما اینک می‌بینید که ولادیمیر پوتین دستور ساخت ماهواره‌ای نیرومند برای سفر به ماه و مریخ را صادر می‌کند و سرمایه‌گذاری برای آن صورت می‌گیرد. روسیه باید هرچه سریع‌تر شکاف به‌وجود آمده در زمینه فضانوردی در دهه ۱۹۹۰ را جبران کند. ما باید برای دهه آینده، نیروهای لازم را تأمین کنیم. برای ایجاد علاقه در بین نسل سازنده فردا، امروز باید سرمایه‌گذاری کرد. در جهت ترویج فناوری فضایی، برگزاری اردوها و جشنواره‌ها، راه‌اندازی موزه‌های جدید فضایی، توسعه و گسترش موزه‌های قبلی، برگزاری دوره‌های آموزشی یک روزه یا چند روزه برای نوجوانان برگزاری نمایشگاه و برنامه‌هایی از این قبیل لازم است. روسکاسموس برای رسیدن به این مقصود، برنامه وسیعی را برای به‌کارگیری فضانوردان باسابقه، همچنین نسل نو و به اصطلاح نوفضانوردان ریخته تا در مراسم مختلف شرکت کنند و با تعریف خاطراتشان، زمینه‌های جذب جوانان و نوجوانان را فراهم آورند.
