دشواریهای حقوقی پیدا کردن مقصر در شکستهای فضایی
سیروس بزرو: روزنامه روسی کامرسانت در گزارشی اعلام کرد که تعارض بین شرکت هوافضایی دوریا (Dauria Aerospace) و روسکاسموس در مورد از دست دادن ماهواره های “ام.کا.ای-ان” (MCA-N) ساخته این شرکت که در ۲۰۱۷ توسط روسکاسموس به فضا پرتاب شد اما از دست رفت، ممکن است به یک جنجال تبدیل شود.
تماس با این دو ماهواره پس از پرتاب یک موشک از نوع “سایوز ۲.۱آ” در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۷ برقرار نشد و آنها به سرنوشت ۷ تا ۱۲ ماهوارههای کوچک دیگری مبتلا شدند که به همراه حدود ۷۰ ریزماهواره مشابه، همزمان با ماهواره زمینشناسی”کانپوس-۵ ای.سی” (Canopus-V-IC) راهی مدار زمین شدند. دوریا سفارش دو ماهواره کوچک را در سال ۲۰۱۲ با قیمت ارزش ۲۹۰ میلیون روبل گرفت.
روسکاسموس که کارهای هماهنگی پرتابهای فضایی را انجام میدهد، وجود مشکلات در پرتاب “سایوز” در ماه ژوئیه سال گذشته را انکار میکند. در همین حال، شرکت آمریکایی آسترودیجیتال (AstroDigital)، که ماهوارههای خود را از دست داده اطلاعاتی از روسکاسموس گرفت که نشان میدهد موشک تقویتی فریگات مشکل داشته و در عدم موفقیت کار این ماهوارهها مقصر بوده است به این ترتیب بهخاطر این اطلاعات توانسته بیمه خود برای این ماهوارهها را بگیرد.
روسکاسموس در جهت کسب درآمد بیشتر تصمیم گرفته بود همزمان با ماهوارههای اصلی، ماهوارههای کوچک به عنوان یک محموله دوم، به فضا پرتاب کند و ظاهرا این نوع محمولههای کوچک نمیتوانستند به مقصد برسند و در مواردی دچار مشکل شدهاند. ناهنجاری در موتورهای کوچک “فرگات” در گذشته هم رخ داده، اما نادیده گرفته شدهاند. چرا که آنها تهدیدی برای محموله اصلی بهشمار نمیرود.
شرکت هوافضایی دوریا در سال ۲۰۱۱ برای ساخت وسایل نقلیه کوچک فضایی و فروش قطعات مربوطه مجوز روسکاسموس تاسیس گرفت. رئیس قبلی روسکاسموس ولادیمیر پاپوکین میخواست با دادن این مجوز، از فضانوردی خصوصی در حال ظهور در روسیه حمایت کند.
این شرکت در اواخر سال ۲۰۱۵ با فروش دو محصول خود به شرکت آمریکایی آکوالا اسپیس (Aquila Space) درآمد اولیه خود را به دست آورد. این شرکت در سال ۲۰۱۳ توانست سرمایهای ۲۰ میلیون دلار از صندوق سرمایهگذاری را جذب کند همچنین در سال ۲۰۱۴، این شرکت از کمک مالی بنیاد اسکالکووو روسیه ، مبلغ ۱۵۰ میلیون روبل برای توسعه ماهواره اورسیا دریافت کند.
مسلما شکست در راهاندازی دو ماهواره میتواند به اعتبار دوریا صدمه وارد کند به همین دلیل قبول خطا از سوی آن بهای سنگینی خواهد داشت.
جالب آن که مجله آمریکایی اسپیس نیوز (SpaceNews) مدعی شده است که از سال گذشته روسکاسموس تصمیم گرفته است تا آنجا که ممکن است شکستهای خود را پنهان کند. این مجله هشدار میدهد در آینده، کارشناسان باید این را در نظر داشته باشند، به خصوص زمانی که موضوع نه در مورد پرتاب بلکه در مورد عملکرد ماهوارهها در مدارباشد. ثابت کردن این که ماهوارهای پس از پرتاب به مدار کار میکند یا خیر دشوار است چون هر شکست سامانه فضایی را روسکاسموس میتواند پنهان کند. این مجله همچنین ادعا کرده است بخش حقوقی روسکاسموس برای مخفی کردن شکست این شرکت در عملیات مربوط به این ماهوارهها، از دوریا ادعای خسارت کرده است.