سطح آبهای قمر تیتان سیاره زحل، این ماه را بیشتر به زمین شبیه میکند
تیمی بینالمللی از دانشمندان بهتازگی کشف کردهاند که تیتان (Titan)، یکی از قمرهای شگفتانگیز ششمین سیاره منظومه خورشیدی، دارای ویژگی جغرافیایی «سطح آبهای آزاد» مخصوص به خود است که ارتفاع اقیانوسهای هیدروکربن آن را تعیین میکند؛ سطح آبهای قمر تیتان این جرم آسمانی را به میزان زیادی به سیاره زمین شبیه میکند.
این کشف جدید بهواسطه اطلاعات ارزشمند تهیهشده در طول مأموریت ۲۰ ساله کاوشگر سیاره زحل،کاسینی (Cassini) ممکن شده است؛ این فضاپیمای معروف چیزی در حدود ۱۳ سال به دور سیاره میزبانش گردش کرد و در طول این مدت حجم زیادی از دادههای مختلف در مورد زحل و قمرهایش را به زمین مخابره کرد و سرانجام در ۱۵ سپتامبر ماه گذشته، با فرورفتن در اتمسفر این سیاره، به مأموریتش پایان داد.
در مورد تیتان هم میتوان گفت که این قمر یکی از عجیبترین اجرام آسمانی شناختهشده در تاریخ است که در کنار داشتن ابرهای همرفتی و فعالیت زمین ساختی، بهعنوان تنها جهانِ کوچک دارای اقیانوسهای حاوی مایعات در سطحش، در کل منظومه شمسی، شناخته میشود؛ البته برخلاف زمین، در این اقیانوسها بهجای آب ترکیبات ارگانیکی به نام هیدروکربن وجود دارد.
جزئیات تحقیق جدید در مورد سطح آبهای قمر تیتان
شرایط جغرافیایی این قمر همیشه موضوع جالبی برای دانشمندان بوده و با استفاده از اطلاعات فضاپیمای کاسینی، جزئیات نقشه توپوگرافی موجود از تیتان کاملتر شد و گروه تحقیقاتی متمرکز بر این موضوع توانستند، با این دادهها دو مقاله علمی را به چاپ برسانند و کشفیات شگفتانگیز خود را با همه به اشتراک بگذارند.
به جرات میتوان گفت که جالبتوجهترین بخش یافتهها در مورد این ماه زحل، سطح آبهای قمر تیتان است که نشان میدهد اقیانوسهای آن ارتفاعی ثابت و متناسب به نیروی جاذبه قمر دارند. دلیل این پدیده هم بهاحتمالزیاد یا مربوط به متصل بودن اقیانوسها در سطح زیرزمینی است و یا کانالهای سطحی در تیتان وجود دارد که حجم مایعها را به هم وصل میکنند.
مقایسه ابعاد سیاره زمین، ماه (گوشه سمت راستبالا) و قمر تیتان
همانند سیاره ما، در سطح این جرم آسمانی دریاچههایی مشاهدهشدهاند که صدها متر از سطح آبهای قمر تیتان بالاترند؛ به کمک نقشه جدید تهیهشده که امکان تعیین ارتفاع یک ویژگی جغرافیایی را با دقت ۴۰ سانتیمتر فراهم میکند، نشان داده شد که دریاچههای مرتفع نزدیک به هم در یک سطح قرار دارند. دلیل این اتفاق میتواند به وجود یک سیستم سفره مانند در سطح زیرزمینی باشد که این آبها را به هم متصل کرده و باعث یکی شدن ارتفاع آبهای آنها میشود.
همچنین، بررسی بیشتر نقشه قمر تیتان منجر به کشف تعدادی کوه در سطح این ماه شد که قبلاً ناشناخته بودند و ارتفاع آنها از ۷۰۰ بالاتر از سطح آب تجاوز نمیکند. ویژگیهای سطحی شگفتانگیز دیگری هم موردتوجه قرار گرفت که جزئیات آنها در مقاله منتشرشده، در ژورنال “Geophysical Review Letters” موجود است.