تصویر نجومی روز ناسا: آخرین روزهای عمر خورشید از نگاه تلسکوپ هابل
پایگاه اینترنتی تصویر نجومی روز ناسا، امروز تصویر سحابی سیاره نمای NGC 7027 را از نگاه تلسکوپ فضایی هابل منتشر کرد. سحابی سیاره نما در آخرین لحظات مرگ ستارگان خورشید مانند پدیدار میشود.
سحابی NGC 7027 یکی از درخشانترین سحابیهای سیاره نما در آسمان است که نخستین بار سال ۱۸۷۸ (۱۲۵۷) کشف شد. این سحابی در صورت فلکی دجاجه (ماکیان) واقعشده و با استفاده از تلسکوپهای غیرحرفهایای معمولی هم میتوان آن را در شبهای تاریک و صاف مشاهده کرد.
سحابی سیاره نما چیست؟
ستارهها بیشتر عمر خود را با گداخت هستهای هیدروژن به هلیوم میگذرانند. زمانی که ذخیره هیدروژن در هسته ستارگان خورشید مانند (سبکتر از ۱٫۴ برابر خورشید) به پایان میرسد، روند مرگ ستاره شروع میشود و هسته، اندکی فرومیریزد تا بتواند گداخت هستهای هلیوم را آغاز کند. همجوشی هلیوم، انرژی بیشتری تولید میکند؛ درنتیجه ستاره متورم میشود و به شکل غولی سرخرنگ درمیآید که آن را غول سرخ مینامیم. خورشید امروز قطری حدود ۱٫۴ میلیون کیلومتر دارد و تقریباً ۵ میلیارد سال دیگر که به غول سرخ تبدیل شد، قطرش از ۲۵۰ میلیون کیلومتر فراتر میرود و تا آستانه مدار زمین متورم میشود.
غول سرخ چند صد میلیون سال بیشتر عمر ندارد؛ لایههای خارجی آن بهقدری از هسته ستاره دور میشوند که از کمند گرانش آن میگریزند و در قالب ابری از گاز و غبار پراکنده میشوند. در مرکز آنهم هسته برهنه ستاره باقی میماند که فرآیندهای گداخت هستهای در آن متوقفشده و مانند جسمی داغ، آرامآرام شروع به خنک شدن میکند. در آغاز، این جسم بسیار داغ است و تشعشعات آن، ابرهای اطراف را به درخشش درمیآورد. در این حالت، جسم مرکزی را «کوتوله سفید» و ابر روشن اطرافش را سحابی سیاره نما مینامیم.
سحابی سیاره نما چند ده هزار سال بیشتر عمر ندارد که در مقایسه با عمر چند میلیارد ساله ستاره مانند چشم برهم زدنی میگذرد. سحابی NGC 7027 از نوع سحابیهای دوقطبی است که معمولاً در منظومههای ستارهای دوتایی شکل میگیرند. مشاهدات تلسکوپ فضایی هابل حاکی از آن است که گسترش این سحابی از حوالی ۶۰۰ سال پیش آغازشده و خود سحابی بهتنهایی نزدیک به ۳ برابر خورشید، جرم دارد که برای سحابیهای سیاره نما بسیار سنگین است.