رقابت فضایی جدید، این بار در عرصه ساخت موتور‌ ماهواره‌برها

اواخر سال گذشته میلادی،  شرکت آمریکایی بلو اوریجین (Blue Origin) با انتشار ویدیویی کوتاه از فعالیت موتور BE-4 خود، از موفقیت در ساخت آن خبر داد. این شرکت البته به جزئیات مهمی از جمله مدت زمان تست، میزان نیروی پیشران و حتی تاریخ انجام آن اشاره نکرد، اما به هر حال این آزمایش یک نقطه عطف مهم نه تنها برای بلو اوریجین بلکه برای صنعت فضایی آمریکا محسوب می‌گردد و روی تصمیمات شرکت‌های توسعه‌دهنده راکت طی ماه‌های آتی تاثیرگذار خواهد بود.

موتور BE-4 که قادر به تولید حدودا 2.45 میلیون نیوتن تراست می‌باشد، از اکسیژن مایع و متان به عنوان سوخت استفاده می‌کند. قطعا نخستین کاربرد این موتور در ماهواره‌بر نیوگلن (New Glenn) شرکت بلو اوریجین خواهد بود. این ماهواره‌بر از 7 موتور BE-4 در مرحله اول و یک موتور در مرحله دوم استفاده خواهد کرد که آن را قادر به رساندن محموله‌ای 45 تنی به مدار LEO و یا 13 تنی به مدار GTO می‌سازد.

قطعا بلو اوریجین تنها استفاده‌کننده موتور خود نخواهد بود و شرکت‌های آمریکایی ترجیح می‌دهند به جای خرید موتورهایی همچون RD-170 و RD-180 از روسیه، از موتورهای بومی بهره ببرند. در همین راستا شرکت ULA قصد دارد در ماهواره‌برهای بعدی خود یعنی ولکان (Vulcan) از BE-4 استفاده کند. البته ULA گزینه دیگری نیز برای استفاده در این راکت دارد؛ موتور AR1 که توسط شرکت آئروجت راکت‌دین در حال توسعه است. این موتور از ترکیب متداول‌تر اکسیژن مایع و کروسن استفاده می‌کند که در موتور RD-180 نیز به کار گرفته شده و این موتور بر روی راکت اطلس V (Atlas V) نصب شده است.

از لحاظ درصد پیشرفت توسعه، AR1 بسیار عقبتر از BE-4 می‌باشد؛ طبق گفته ایلین دریک (Eileen Drake) مدیر ائروجت راکت‌دین(Aerojet Rocketdyne)، این موتور در سال 2019 آماده پرتاب خواهد شد، یعنی حداقل یک سال پس از BE-4. مشکل اصلی ائروجت راکت‌دین این است که اگر ULA به طور قطع موتور BE-4 را انتخاب کند، AR1 بدون مشتری می‌ماند. در حال حاضر اسپیس ایکس سعی در ساخت موتور راکتی با نام رپتور (Raptor) برای محصولات خود دارد و اوربیتال (Orbital ATK) که قصد دارد ماهواره‌بری در کلاس راکت‌های اطلس و دلتا بسازد، در حال تقویت ظرفیت‌های خود برای ساخت موتور است.

با نگاهی به تعداد موتورهای در حال توسعه توسط شرکت‌های آمریکایی می‌توان دریافت که صنعت پرتاب ماهواره در این کشور وارد مرحله جدیدی شده است. البته تضمینی وجود ندارد که همه این موتورها به مرحله بهره‌برداری برسند یا حتی بعد از آن برای خود مشتری پیدا کنند؛ اما تلاشهای انجام‌شده، باعث رقابت جالبی در این بخش از صنعت شده است.