صنعت هوافضای اروپا سکوی پرتاب موشک آریان ۶ را میسازد
سکوی پرتاب ماهوارهبر آریان ۶ اروپا در پایگاه فضایی گویان ساخته میشود و این ماهوارهبر قرار است ژوئیه سال ۲۰۲۰ به فضا فرستاده شود. آریان ۶ نسبت به سایر اعضای خانواده ماهوارهبرهای آریان برتریهایی دارد. مثلاً هزینه ساخت و پرتاب آن ارزانتر است و قابلیت حمل چندین ماهواره را به مدار زمین-آهنگ دارد.
پایگاه فضایی گویان در گویان فرانسه در سواحل اقیانوس اطلس در آمریکای جنوبی قرار دارد. اینجا محل پرتاب ماهوارهبرهای فضایی سازمان فضایی اروپاست.
مهندسان اروپایی مشغول ساخت سکوی پرتاب ماهوارهبر آریان ۶ در پایگاه فضایی گویان هستند. هدفشان این است که هزینه پرتاب ماهوارهبر آریان ۶، نصف هزینه پرتاب آریان ۵ عضو سابق خانواده ماهوارهبرهای آریان باشد. برای رسیدن به این هدف مقدار نجومی بتون و فولاد نیاز هست، و البته نیروی کار.
فردریک مونوز، سرپرست پروژه ساخت سکوی پرتاب ماهوارهبر آریان ۶ از مرکز ملی علوم فضایی فرانسه میگوید: «زیربنای سکوی پرتاب ساختهشده است. پانصد نفر در بخش عمرانی این پروژه مشغول ساخت بتونی هستند که بتوان از آن در سکوی پرتاب آریان ۶ استفاده کرد».
اولین پرتاب آریان ۶ برای ژوئیه سال ۲۰۲۰ میلادی برنامهریزیشده است. برای آماده کردن سکوی جدید پرتاب گروههای کار از ساعت ۶ صبح تا ۱۰ شب مشغول به کندن و شکل دادن به گرانیت در گویان فرانسه هستند.
گودال مربوط به تخلیه موتور ماهوارهبر، یکی از ساختارهای اصلی سکوی پرتاب است که در حال ساخت است.
فردریک مونوز میگوید: «وقتی ماهوارهبر از زمین بلند میشود، شعلههایی که از موتور جت بیرون میآید به منحرفکننده جریان، در انتهای این حفره برخورد میکند و شعلهها و گازهای مایع از تونل بزرگ بتونی به طول ۲۰۰ متر و به ابعاد بیست متر در بیست متر خارج میشود».
کاهش هزینههای مربوط به ساخت و پرتاب آریان ۶
زمان و هزینه لازم برای پرتاب آریان ۶ باید کمتر از آریان ۵ باشد. به همین دلیل هم قرار است ماهوارهبر بهطور افقی مونتاژ شود.
دیدیه کولُن، از آژانس فضایی اروپا یکی دیگر از مسئولان پروژه ساخت سکوی پرتاب ماهوارهبر آریان ۶ در پایگاه فضایی گویان است و میگوید: «ماهوارهبر را به شکل افقی سر هم میکنیم. درنتیجه ساختمانهایی که در آنها این کار را انجام میدهیم میتواند کوچکتر باشد و هزینه هواسازی (تهویه) و هزینههای عملیاتی کمتر میشود. وقتی ماهواره سر هم شد، روی نقالهای قرار میگیرد تا به سکوی پرتاب برده شود. در آنجا ماهواره در وضعیت عمودی قرار داده میشود و در آن لحظه تحت وارسی کلی قرار میگیرد. پس از وارسی چراغ سبز داده میشود تا حامل ماهواره به سکو آورده و روی ماهوارهبر سوار شود. پس از انجام این کار، سقف متحرک ماهوارهبر که در ارتفاع ۹۰ متری قرار دارد، عقب کشیده میشود و میتوانیم ماهوارهبر را به فضا پرتاب کنیم».
حدود نیمقرن از عمر سامانه پرتابی گویان در گویان فرانسه در سواحل اقیانوس اطلس در آمریکای جنوبی میگذرد. نزدیک بودن این منطقه به خط استوا، مزیتهای زیادی برای پرتاب ماهوارهبر دارد. ماهوارهبرهای سایوز و وگا هم از مرکز فضایی گویان به فضا فرستاده شدند.
رقابت «آریان اسپیس» با اسپیس ایکس آمریکایی
کار ساخت و پرتاب ماهوارهبرهای آریان را شرکت چندملیتی آریان اسپیس بر عهده دارد. اما با ورود ماهوارهبرهای جدید ساخت شرکت آمریکایی اسپیس ایکس، شرایط رقابت برای ماهوارهبرهای آریان اروپا سخت میشود.
دیدیه فور، مدیر پایگاه فضایی گویان درباره رقابت ماهوارهبر آریان ۶ با ماهوارهبرهای ساخت «اسپیس ایکس» میگوید: «ماهوارهبرهای جدید اسپیس ایکس بهزودی وارد بازار میشود. طراحی این ماهوارهبرها مدرنتر است درنتیجه قیمتشان هم مناسبتر است. به همین دلیل هم آریان ۶ را طراحی کردیم. هدفمان این بود که هزینه ساخت و راهاندازیاش کمتر باشد. آریان ۵ کاملاً قابلاطمینان است. سایوز و وگا تابهحال حتی یک روز هم با مشکل مواجه نشدهاند. طی یک سال ۱۰ الی ۱۲ پرتاب از مرکز فضایی گویان انجام میشود. برای رقابت با ماهوارهبرهای جدید اسپیس ایکس میخواهیم هزینههای مربوط به ساخت و راهاندازی آریان ۶ را کاهش بدهیم. طراحی آریان ۶ بهگونهای است که فقط دارای یک پیکربندی است. درنتیجه هزینه کم میشود و میتوانیم نظر مشتریانمان را تأمین کنیم».
آریان ۶ قابلیت حمل چندین ماهواره را به مدار زمین-آهنگ دارد
ماهوارهبر آریان ۶ موشک ماهوارهبر است که ماهوارههای مخابراتی را به مدار انتقال ثابت زمین میفرستد. استیج فوقانی آن قابلیت اشتعال دوباره را دارد درنتیجه آریان ۶ میتواند چندین ماهواره را به مدارهای مختلف زمین بفرستد.
برونو ژرارد مدیر شرکت «آریان اسپیس» در گویان فرانسه میگوید که آریان ۶ دو نسخه دارد: «یکی از مزایای آریان ۶ این است که دو نسخه دارد: آریان ۶۲ و آریان ۶۴، آریان ۶۲ دو بوستر (راکت یا موشک تقویتکننده) دارد و آریان ۶۴ چهار بوستر (راکت یا موشک تقویتکننده) دارد. حداکثر توان با ۴ بوستر به دست میآید و میتوان دو ماهواره یا یک ماهواره بسیار سنگین را در مدارهای زمین ثابت (ایستا نسبت به زمین) (Geostationary orbit) قرارداد. قدرت آریان ۶۲ کمتر است درنتیجه ارزانتر است و با آن میتوان ماهوارهها را در مدارهایی خاص قرارداد».
مزیتهای آریان ۶ نسبت به اعضای سابق خانواده ماهوارهبرهای آریان
در این ماهوارهبر، از موتور «وولکین» استفادهشده است که در آریان ۵ هم استفادهشده بود. یکی از اجزاء جدید و متفاوت آریان ۶، راکت تقویتکننده P120 آن است که از سوخت جامد استفاده میکند. در حال حاضر مهندسان مشغول آزمایش موشک تقویتکننده هستند.
ماسیمو اپیفانی، از شرکت فرانسوی که کار سرهم کردن موتور آریان ۶ را در گویان فرانسه به عهده دارد میگوید: «سوخت پیشران ماهوارهبر را ساختهایم و ماهوارهبر را پرکردهایم. در حال حاضر در این ساختمان آماده انجام برخی آزمایشها میشویم: آزمایشهایی بسیار دقیق و مفصل با دستگاههای پرتو x قوی تا اطمینان پیدا کنیم که جرم و اندازههای داخلی راکت بوستر با مختصات تعیینشده مطابقت دارد».
اجزا مختلف سکوی پرتاب پس از ساختهشدن باید در محل نصب بشوند. دیدیه کولن میگوید: «در ماه ژانویه پلتفرم پرتاب به گویان آورده میشود که بخش عظیم سامانه پرتابی است. وزن آن ۵۰۰ تن خواهد بود. اجزای مختلفش را سرهم میکنیم و سپس آن را روی سکوی پرتاب میگذاریم».
دنیل نویشواندر از آژانس فضایی اروپا میگوید که همزمان باکار طراحی و ساخت سکوی پرتاب آریان ۶ در گویان، ساخت اولین ماهوارهبر آن قرار است بهزودی در اروپا آغاز میشود. وی میافزاید: «قصد داریم خط تولید اولین مجموعه ماهوارهبر را بهار سال آینده آغاز کنیم. میتوانیم بگوییم که کار صنعتیمان آغازشده و آماده هستیم با حداکثر سرعت وارد کار تولید شویم، و از سال آینده تولید ماهوارهبر آریان ۶ آغاز خواهد شد».
پس از تکمیل سکوی پرتاب، کار آمادهسازی ماهوارهبر آریان ۶ برای پرتاب به فضا، فقط به ۹ روز زمان نیاز دارد. درحالیکه این کار برای آریان ۵ یک ماه طول میکشید.