سحابی سیاره ای یا چراغانی در فضا؟
یک سحابی سیارهای یا سحابی سیاره نما (planetary nebula) نوعی سحابی گسیلشی است که از گاز و پلاسما تشکیلشده است؛ این نوع سحابیها پس از مرگ ستارگان به وجود میآیند. این عکس درواقع تصویر سحابی سیارهای انجیسی ۶۳۲۶ (NGC 6326) است که رشتههای درخشانی از گازهای برونریز دارد که از یک ستاره مرکزی که تقریباً در پایان حیات خود بسر میبرد، منتشر میشوند.
زمانی که یک ستاره مسن میشود و مرحله قرمز غولپیکر حیات آن به پایان میرسد، انتشار لایههایی از گاز را از سطح خود که از یک کوتوله داغ و فشرده سفید باقی میماند، آغاز میکند. برخی اوقات این خروجی منجر به تولید الگوهای زیبای متقارن از گازهای درخشان میشود اما ساختاریافتگی این الگوها در انجیسی ۶۳۲۶ بسیار کمتر است. این جرم در صورت فلکی آرا یا آتشدان در فاصله حدود 11 هزار سال نوری از زمین قرار دارد.
بهواسطه سحابی سیارهای، عناصر سنگینتر از هیدروژن و هلیم پس از تولید از مرکز ستارهها در فضا ناپدید میشوند. درنهایت برخی از این مواد ازدسترفته ممکن است ستارهها و سیارههای جدیدی را تشکیل دهند. این عکس از تصاویر گرفتهشده با استفاده از دوربین سیاره گستر (Wide Field Planetary) تلسکوپ فضایی هابل بهدستآمده است. رنگهای آبی و قرمز روشن از موادی ازجمله اکسیژن و هیدروژن یونیزه شده ناشی میشوند که تحت تابش شدید اشعه ماوراءبنفش این ستاره مرکزی که هنوز داغ است، میدرخشند.