نخستين خودرو در سطح كره ماه(۲)؛ مأموریت خودرو ماهنورد در پروازهای آپولو
سیروس برزو: همانطور که در بخش اول بدان اشاره شد، خودرو ماهنورد ((Lunar Roving Vehicle (LRV) اتومبیلی برقی بود که در سه مأموریت پایانی فضانوردان آمریکا به کره ماه طی سالهای ۱۹۷۱ و ۱۹۷۲، یعنی مأموریت آپولوهای ۱۶،۱۵ و ۱۷ در ماه مورداستفاده قرار گرفت و نقش مهمی ایفا کرد. این خودرو میتوانست یک یا دو فضانورد و تجهیزات مورد نیاز برای نصب در سطح ماه را جابجا کند.
سفر دیوید اسکات، جیمز ایروین، آلفرد وردن، کیهاننوردان آپولو-۱۵ در ۲۶ ژوئیه ۱۹۷۱ از پایگاه «کاناورال» آغاز شد. در مدار ماه، دیوید اسکات و جیمز ایروین به داخل ماه نشین رفتند و بهسوی ماه حرکت کردند. طبق طرح تعیینشده، سفینه ماه نشین در ساعت ۲۲:۱۶:۲۹ روز ۳۰ ژوئیه ۱۹۷۱ در منطقههایی رایل از کوههای آپنین در ماه فرود آمد. طی مدت اقامت در ماه فضانوردان سه راهپیمایی در خاک ماه داشتند. نخستین راهپیمایی در روز ۳۱ ژوئیه ۱۹۷۱ به مدت ۶ ساعت و ۳۲ دقیقه و ۴۲ ثانیه، راهپیمایی دوم در روز ۱ اوت ۱۹۷۱ به مدت ۷ ساعت و ۱۲ دقیقه و ۱۴ ثانیه و بالاخره راهپیمایی سوم در روز ۲ اوت ۱۹۷۱ به مدت ۴ ساعت و ۴۹ دقیقه و ۵۰ ثانیه صورت گرفت. بخشی از عملیات انجامشده طی این راهپیماییها در اطراف ماه نشین و قسمت دیگری با کمک خودروی ماهنورد در فاصلههای دورتر انجام شد. خودرو ماهنورد جمعاً در جریان این مأموریتها ۲۷/۷۶ کیلومتر را طی ۳ ساعت و ۲ دقیقه پیمودند.
سرنان ضمن فعاليت در ماه با خودرو
در راهپیمایی نخست، اسکات به مرکز فضایی هیوستون گزارش داد سرعت اتومبیل به سبب ناهموار بودن سطح ماه بین ۸ تا ۱۰ کیلومتر در ساعت است و اصولاً به علت وجود حالت کموزنی موجود در ماه، اگر سرعت اتومبیل آنها بیشتر شود اتومبیل چپِ خواهد شد و نخستین حادثه اتومبیلرانی در فضا به وجود خواهد آمد! البته بعدها ثابت شد که نظریه اسکات چندان هم به واقعیت نزدیک نبوده است زیرا یوجین سرنان فضانورد آپولو-۱۷ با سرعتی در حدود ۱۸ کیلومتر در ماه رانندگی کرد.
برای نخستین اتومبیلسواری، خودرو یکبار دچار نقص فنی شد. اسکات گزارش داد که یکی از باتریهای اتومبیل در آغاز خوب به راه نیفتاد. این باتری مخصوص به حرکت درآوردن چرخهای جلو اتومبیل بود البته این نقص چندان طول نکشید.
در دومین گردش علمی در ماه، اسکات و ایرون با کمک خودرو، از یک ناهمواری در کنار کوههایی دلتا واقع در سلسله جبال آپه نین عبور کردند. اسکات به هیوستون گزارش داد چنانچه از اتومبیل برقی استفاده نمیشد آنها هرگز موفق به کشف این منطقه تازه نمیشدند. در ضلع جنوبی کوههایی دلتا، اسکات و ایروین با اتومبیل برقی خود ناخودآگاه از یک سراشیبی تند ۱۰ درجهای عبور کردند و اگر ایروین دفعتاً متوجه این موضوع نمیشد ممکن بود هر دو فضانورد در پرتگاه عمیقی سقوط کنند. در این گردش، دو فضانورد با کمک اتومبیل برقی خود منطقه وسیعی را در حوالی «کوههایی» طی کردند و حتی یکبار وارد جلگه عمیقی شدند که ارتفاعات اطراف آن به نام «مجتمع ارتفاعات شمالی» نامیده شده است.
ایروین فضانورد آپولو-۱۵ در کنار خودرو ماهنورد
سومین گردش علمی اسکات و ایروین در شش ناحیه مختلف در اطراف محل فرود انجام شد. در هریک از آنها عملیات تحقیقاتی ویژهای بهوسیله فضانوردان صورت گرفت در تمام مدت این گردش، اتومبیل برقی بهصورت رضایت بخشی فعالیت کرد و اسکات برای عبور از اراضی ناهموار بارها از کمکدنده استفاده کرد که دیفرانسیل جلو را به حرکت درمیآورد.
سرانجام بخش صعودی آن، با دو فضانوردی که به ماه برده بود در ساعت ۱۷:۱۱:۲۳ روز ۲ اوت ۱۹۷۱ از سطح این کره بلند شد تا به ناو اصلی آپولو در مدار ماه بپیوندد. در زمان بازگشت مهنورد، فضانوردان دوربین خودرو را طوری تنظیم کردند که بتواند صحنه بلند شدن بخش صعودی ماه نشین را به زمین مخابره کند و مردم برای نخستین بار این منظره را دیدند.
خودروی ماهنورد در پرواز بعدی کیهاننوردان آپولو به ماه هم نقش مهم خود را نشان داد. یانگ و دوک، دو تن از سرنشینان آپولو-۱۶ با ماه نشین در نقطهای کوهستانی در نیمکره جنوبی ماه فرود آمدند و به کمک دومین اتومبیل ماهنورد که با خود به ماه برده بودند، ۲۷ کیلومتر راهپیمایی کردند و نمونههایی از نقاط دورتری نسبت به سفرهای قبلی از خاک و سنگ ماه به دست آوردند.
در راهپیمایی دوم آنها بیش از ۴ کیلومتر رانندگی کردند ازجمله بهطرف “مونتین استون” رفتند که ۲۳۲ متر ارتفاع داشت. در راهپیمایی ۳ که حدود ۵ ساعت و ۴ دقیقه طول تا فاصلهای حدود ۵ کیلومتر از ماه نشین دور شدند. آنان پس از راهپیمایی و رانندگی در ماه، همچنین نصب دستگاههای علمی و فنی در نقطه فرود، با حدود ۹۵ کیلوگرم از خاک و سنگ ماه به سفینه اصلی بازگشتند.
آپولو-۱۷ روز ۷ دسامبر ۱۹۷۲ با سه سرنشین به نامهای یوجین سرنان، هاریسون اشمیت، رونالد ایوانز راهی مدار ماه شد. در آنجا، یوجین سرنان و هاریسون اشمیت به داخل ناوچه ماه نشین شدند و دقایقی بعد بر سطح ماه فرود آمدند. آنان جمعاً ۷۵ ساعت در ماه اقامت داشتند و طی سه خروج از سفینه ماه نشین، ۲۲ ساعت را در ماه راهپیمایی و فاصلهای در حدود ۳۶ کیلومتر را طی ۴ ساعت و ۲۶ دقیقه رانندگی کردند.
چطور خودرو ماهنورد در درون ماژول فرود قرار گرفت.ابعاد خودرو و درب ماژول با هم همخوانی ندارند.