از آغاز فعالیت‌های فضایی کشور سردسیر نروژ که یکی از 5 کشور نزدیک به قطب شمال می‌باشد، بیش از 50 سال می‌گذرد و مرکز فضایی این کشور (NSC) نیز 30 سال پیش یعنی در سال 1987 تاسیس شد. اما حتی با وجود اینکه اولین قانون فضایی بین‌المللی نیز با کوشش نروژ تصویب گردید، با شنیدن نام این کشور، توجهات به ایستگاه ماهواره‌ای معروف این کشور با نام سوالبارد (Svalbard Satellite Station) یا سوالست (SvalSat) معطوف می‌شود.
این ایستگاه ماهواره‌ای که در سال 1997 تاسیس شد، توسط شرکت خدمات ماهواره‌ای کونگزبرگ (Kongsberg Satellite Services) یا به اختصار KSAT اداره می‌شود و KSAT نیز زیر نظر مرکز فضایی نروژ و شرکت دفاع و هوافضای کونگزبرگ فعالیت می‌کند. سوالست به همراه یک ایستگاه ماهواره‌ای دیگر به نام ترولست (TrollSat) واقع در قطب جنوب که اپراتوری آن نیز به عهده KSAT است، تنها ایستگاه‌های زمینی هستند که می‌توانند در هر دور چرخش ماهواره‌های حاضر در مدار قطبی به آنها نظارت داشته باشند.
در واقع برای هر ماهواره فعال در مدار قطبی، 14 دور چرخش ممکن برای گردش به دور زمین و عبور از هر دو قطب در یک شبانه‌روز وجود دارد که ایستگاه سوالست هر 14 دور چرخش را پوشش می‌دهد.
طیف گسترده مشتریان
ایستگاه سوالست در مجموع شامل 31 آنتن ماهواره‌ای فعال در باندهای C، L، S، و X می‌باشد که باعث شده تا تعداد ماهواره‌هایی که از خدمات زمینی این ایستگاه استفاده می‌کنند نسبت به هر ایستگاه دیگری در جهان بیشتر باشد. از ناسا و سازمان فضایی اروپا (ESA) گرفته تا سازمان فضایی ژاپن (JAXA) و حتی سازمانهای کوچکتر، طی سالهای اخیر در لیست مشتریان سوالست قرار گرفته‌اند.
شایان ذکر است که مشتریان برای استفاده از این ایستگاه باید از وزارت پست و ارتباطات نروژ اجازه بگیرند و این وزارت به صراحت ماهواره‌های نظامی را از استفاده از سوالست منع کرده است؛ اگرچه معاهده وضع‌شده فروش اطلاعات ماهواره‌های چندمنظوره استفاده کننده از این ایستگاه را به سازمانهای نظامی ممنوع نکرده است. شرکت خدمات ماهواره‌ای کونگزبرگ به اپراتور خاصی وابسته نیست؛ بنابراین بعضی از آنتن‌ها را برای ارتباط همزمان با چند ماهواره (و نه اختصاصا برای یک اپراتور) استفاده می‌کند. بدین ترتیب هزینه‌ها نسبت به ایستگاه‌های زمینی اختصاصی کاهش می‌یابند.
به طور معمول، اطلاعات دانلود شده از ماهواره‌ها در سوالست، در کمتر از 30 دقیقه بدست مشتریان می‌رسد. ضمنا شرکت کونگزبرگ برای افزایش ضریب اطمینان مشتریان خود در برخی موارد از ایستگاه‌های دیگر خود از جمله ترولست برای دریافت اطلاعات استفاده می‌کند.
ایستگاه سوالست در حال حاضر بخشی از “شبکه نزدیک زمین” ناسا می‌باشد و وظیفه پشتیبانی و ارتباط با بیش از ده ماهواره این سازمان را به عهده دارد. همچنین ماهواره‌های دیگری همچون ماهواره‌های سنجشی Landsat 5 و Landsat 7 و ماهواره‌های منظومه مخابراتی شرکت ایریدیوم (Iridium Communications) از دیگر مشتریان آمریکایی این ایستگاه ماهواره‌ای هستند. آژانس فضایی اروپا از آنتن‌های مستقر در سوالست برای ارتباط با ماهواره‌های سنجشی ERS-2 و Envisat استفاده می‌کند؛ ضمن اینکه در سامانه ناوبری گالیله اروپا نیز این ایستگاه نقش مهمی دارد.
اما گذشته از این مشتریان بزرگ، مشتریان دیگری همچون AISSat-1 متعلق به نروژ، Hinode متعلق به ژاپن، Formosat-2 از تایوان، Arirang-2 مربوط به کره جنوبی، Cartosat-1 و 2 متعلق به هند، COSMO-SkyMed مربوط به ایتالیا و TerraSAR-X از آلمان از ایستگاه سوالست نروژ استفاده می‌کنند. لیست مشتریان این ایستگاه نشان‌دهنده آن است که نروژ حتی اگر هیچ فعالیت تجاری دیگری در عرصه فضا نکند به هر حال درآمد تضمین شده‌ای را از طریق ایستگاه سوالست دارد.
دیگر مشخصات و ویژگی‌ها
سوالست در بالای رشته کوهی با ارتفاع 400 تا 500 متر از سطح دریا واقع شده است و شامل ساختمان اصلی به وسعت 600 متر مربع، نیروگاه برق اضطراری، ایستگاه ترنسفورمر، ایستگاه تحقیقاتی متحرک و تعدادی آنتن‌پوش می‌باشد. بیشتر آنتن‌های ماهواره‌ای این مجموعه از باند S برای ردیابی، تله‌متری و صدور دستورات به ماهواره، و باند X برای دانلود پرسرعت اطلاعات از ماهواره استفاده می‌کنند.
در گذشته برای انتقال اطلاعات ایستگاه به مشتریان از فیبر نوری با سرعت 2 مگابیت بر ثانیه و اینترنت ماهواره‌ای اینتلست (Intelsat) با سرعت 55 مگابیت بر ثانیه استفاده می‌شد اما از سال 2004 به بعد با راه‌اندازی سامانه کابلی زیردریایی، سوالست به دو خط فیبر نوری هرکدام با سرعت 10 گیگابیت بر ثانیه تجهیز شد.
آنتن‌های ایستگاه با توجه به نیازهای مشتریان جانمایی می‌شوند و معمولا برای جلوگیری از تداخل میدان‌های الکترومغناطیسی و از بین بردن نویزهای رادیویی، حدودا 200 متر از یکدیگر فاصله دارند. مکان قرارگیری آنتن‌ها طوری انتخاب می‌شود که در هنگام عبور ماهواره مدنظر، بیشترین زمان ارتباط ممکن را با آن داشته باشند.
جمع‌بندی
ماهواره‌های فعال در مدار قطبی معمولا برای مقاصدی از قبیل نقشه‌برداری، سنجش از دور، هواشناسی، اهداف تحقیقاتی و سرویس‌های مخابراتی استفاده می‌شوند. البته باید توجه داشت که تحت نظر گرفتن یک نقطه از زمین به صورت ممتد از این مدار امکان‌پذیر نیست؛ اما به هرحال با توجه به کاربردهای مذکور داشتن یک ماهواره در این مدار می‌تواند برای کشور مفید باشد.
نهایتا با توجه به اینکه کشور نروژ دارای جهت‌گیری‌های رادیکال سیاسی نیست و روابط نسبتا خوبی نیز با ایران دارد، در صورت مالکیت ماهواره‌ای فعال در مدار قطبی، استفاده از ایستگاه سوالست برای ارتباط با ماهواره دور از دسترس نیست. ضمنا باید توجه داشت که تقسیم کردن ظرفیت هر آنتن این ایستگاه بین چند ماهواره باعث صرفه‌جویی در هزینه می‌گردد و دلیل متقاعد‌کننده دیگری برای استفاده از ایستگاه ماهواره‌ای سوالست می‌باشد.