چالش روسها در ایستگاه بینالمللی فضایی
سیروس برزو: از بهار ۲۰۱۷ تعداد خدمه روسی ایستگاه فضایی بینالمللی از ۳به۲ نفر کاهشیافته است و اینک این سوال وجود دارد که آیا این تعداد به مرز قبلی بازخواهد گشت یا نه؟ ظاهرا روسها افزایش تعداد فضانوردان خود در ایستگاه فضایی بینالمللی را به پرتاب واحد آزمایشگاهی چندمنظوره (Multipurpose Laboratory Module- MLM) موکول کردهاند که چند سالی است پرتاب آن به دلایل مختلف ازجمله مشکلات مالی و فنی به تاخیر افتاده است.
در ابتدا قرار بود این بخش که حدود ۲۰ تن وزن و ۱۳ متر طول دارد، برای آزمایش، اتصال ناوهای اعزامی بعدی و ذخیره بار همچنین با داشتن تجهیزات پشتیبانی زندگی شامل پردازش جوی، آشپزخانه و توالت بهعنوان محلی برای استراحت خدمه مورداستفاده قرار گیرد. این واحد دارای سامانه کامل هدایت و ناوبری، موتورها و سیستم کنترل ارتفاع خواهد بود که میتواند بهعنوان سامانه پشتیبان ایستگاه فضایی بینالمللی مورداستفاده قرار گیرد. طبق برنامه واحد آزمایشگاهی چندمنظوره باید به سکوی اتصال زیرین واحد زوزدا متصل شود.
واحد دیگری که هنوز روسیه موفق به پرتاب نشده بخشی است که اوزلووی مودول یا اسکله اتصال نامیده میشود. این بخش شامل یک واحد کروی شکل است که چند دریچه اتصال دارد. از این بخش جدای استفاده بهعنوان سکوی الحاق، میتوان برای محلی جهت برخی آزمایشهای علمی و فنی هم استفاده کرد.
در حال حاضر روسیه به لحاظ تعداد واحدهایی که باید به ایستگاه فضایی بینالمللی فرستاده میشد، عقبماندگی زمانی دارد و گفته میشود دو بخش فوق را در سالهای ۲۰۱۸و ۲۰۱۹ پرتاب خواهند کرد تا بتوانند از تمام ظرفیتهای موردنیاز بهرهبرداری کنند. این در حالی است که ظاهرا ایستگاه فضایی بینالمللی در سال ۲۰۲۴ به پایان راه میرسد. به همین دلیل برخی کارشناسان روس معتقدند پرتاب این بخشها هیچ ضرورتی ندارد و بهتر است از این واحدها در برنامهریزی برای ایجاد یک ایستگاه مداری ملی روسی استفاده شود و پیشنهاد میکنند پس از پایان عمر ایستگاه فضایی بینالمللی، بخشهای روسی این ایستگاه از دیگر قسمتها جداشده و واحدهای جدید در ساخت ایستگاه ملی روسیه به کار گرفته شوند. ظاهرا کارشناسان روس از سرنوشت مجتمع مداری میر سرمشق گرفتهاند و نمیخواهند آن تجربه تلخ را تکرار کنند. در آن زمان برخی معتقد بودند قسمتهایی از مجتمع مداری میر هنوز میتواند قابلاستفاده باشد و توانایی اتصال به ایستگاه فضایی بینالمللی را دارد اما برخی مخالف بودند. اینک بسیاری از کارشناسان روس نابودی یکپارچه مجتمع مداری میر را یک اشتباه بزرگ میدانند. به همین دلیل معتقدند در مورد بخشهای روسی ایستگاه فضایی بینالمللی باید جانب احتیاط را رعایت کرد زیرا ایجاد چنین تجهیزاتی در مدار زمین بسیار هزینهبر خواهد بود و میتوان آنها را بهروز کرد و مورداستفاده قرارداد.