روسیه چگونه با آمریکا در ساخت ایستگاه بین المللی در مدار ماه مشارکت خواهد کرد؟

سیروس برزو: سرگئی کریکالیف فضانورد سابق و مدیر اجرایی فعلی “روسکاسموس” در برنامه های فضایی سرنشین دار طی مصاحبه‌ای از برنامه‌های جدید روسیه ازجمله توافق با آمریکا برای ایجاد ایستگاه بین‌المللی در مداری نزدیک به ماه پرده برداشت.
وی اعلام کرد در کنگره بین‌المللی فضانوردی در استرالیا، روسیه و آمریکا توافق‌نامه‌ای را برای ایجاد یک ایستگاه بین‌المللی مدار نزدیک به ماه امضا کرده‌اند. او طی مصاحبه‌ای با یک نشریه روسی اعلام کرد تاکنون، هیچ‌کدام از کشورها برای این پروژه بین‌المللی تعهد مالی نکرده‌اند زیرا در مرحله نخست باید بر روی به ارزیابی و امکان‌سنجی اقدامات موردنیاز و سهم هر یک از کشورهای شرکت‌کننده بحث کرد پس‌ازآن به برآورد هزینه‌های لازم برای این طرح و رفع نیازهای مالی برای تحقق پروژه پرداخت. 
وی گفت در حال حاضر طرفین روی اصل قضیه یعنی ایجاد یک ایستگاه نزدیک ماه در مداری بیضوی به توافق رسیده‌اند. گزینه‌های مختلفی پیش‌ازاین موردبحث قرار گرفتند، ازجمله ساخت یک ایستگاه در مدار بسیار نزدیک به ماه. به‌طور طبیعی، اگر ما باهدف رسیدن به سطح ماه و فعالیت در آنجا خواسته باشیم برنامه‌ای را طرح کنیم، بهترین راه، پرواز مستقیم از زمین است. اما اگر هدف به دست آوردن فرصت بیشتری برای جستجوی فضای کیهانی باشد، ایستگاه می‌تواند در کنار آن،  امکان فرود در سطح ماه را هم فراهم کند.
وی در پاسخ به این‌که روسیه در این پروژه چه نقشی می‌تواند داشته باشد گفت مشارکت روسیه در این برنامه وضعیتی مشابه ایستگاه فضایی بین‌المللی خواهد داشت یعنی ساخت بخش “دروازه” ایستگاه. اما در آینده ممکن است گزینه‌های مختلف دیگری برای مشارکت به وجود آید ازجمله استفاده از سیستم حمل‌ونقل ما مانند پرتاب تجهیزات، دستگاه‌ها و سفینه‌های فضایی. بخشی از دستگاه گروه کاوشگران “لونا” که به‌صورت غیر سرنشین دار قرار است فعالیت کنند می‌توانند در انتخاب محل‌های فرود انسان بر روی سطح ماه به کار گرفته شوند.

وی درباره دلایل علاقه‌مندی روسیه برای فعالیت در ماه گفت: «در مرحله اول این حرکت به‌خودی‌خود مرحله‌ای در جهت گسترش حضور انسان در فضا به‌شمار می‌رود و در گام بعد، حضور انسان و فعالیت در ماه می‌تواند تمرین برای توسعه فن‌آوری‌های خارج از عوامل زمینی مانند جاذبه و غیره باشد. مسلماً ما خواهیم توانست بازندگی، کار و تولید در سطح ماه، زاویه‌های جدیدی برای توسعه صنعت را به دست آوریم که در زمین وجود ندارد و حتی برای ما ناشناخته است.» 
کریکالیف در مورد به‌کارگیری فدراتسه -ناو جدید روسیه- برای ایستگاه مدار ماه و تعداد فضانوردان روسیه در این ایستگاه گفت برای استفاده از ناو کیهانی فدراتسه ما به یک موشک خاص نیاز داریم که هنوز در دسترس نیست اما در مورد تعداد فضانوردان فعلاً زود است اظهارنظر شود. به‌احتمال‌زیاد، در این مورد هم همانند بحث درباره تشکیل خدمه ایستگاه فضایی بین‌المللی خواهد بود. همه‌چیز به میزان تعهدات مالی بستگی دارد و ازآنجایی‌که صحبت‌ها هنوز در سطح ارزیابی مهندسی پروژه است درباره میزان مشارکت مالی هر کشور محاسبه نشده است.

وی در مورد این‌که  اگر روسیه در ایستگاه بین‌المللی مدار ماه شرکت کند آیا برنامه ملی خود در مورد اکتشافات بر ماه را ادامه خواهد داد یا خیر گفت این برنامه‌ها به یکدیگر وابستگی دارند. ما می‌دانیم که هم آمریکایی و هم اروپایی برای فعالیت و اکتشافات در ماه، برنامه‌هایی دارد. ما در نظر داریم فعالیت‌های روسیه برای اکتشافات در ماه حال چه در مدار و چه در سطح این کره و حتی آمریکا و اروپا باید همپوشانی کنند. هنگامی‌که ما در مورد یک برنامه بین‌المللی صحبت می‌کنیم، به معنای “باهم” است، نه “به‌جای آن.”
 کریکالیف در پاسخ به این سوال که با توجه به هزینه توسعه یک موشک جدید، آیا برای روسیه بهتر و مقرون‌به‌صرفه تر نیست به‌جای ساخت چنین موشکی از امکانات دیگران ازجمله آمریکا استفاده کند گفت تجربه قبلی نشان می‌دهد که در فضا، داشتن موارد جایگزین همیشه موردنیاز است. برنامه ایستگاه فضایی بین‌المللی دارای دو سامانه موازی کیهان پیمای شاتل و ناو سایوز برای حمل‌ونقل خدمه بود. در ابتدا تصور می‌شد که تمام چرخه حمل‌ونقل خدمه‌ها توسط شاتل‌های آمریکایی انجام شود و سایوز تنها به‌عنوان ناوهای نجات مورداستفاده قرار گیرد. اما در عمل دیدیم که بعد از فاجعه‌ای که برای شاتل “کلمبیا” رخ داد همه  مسئولیت حمل‌ونقل به ” سایوز ” منتقل شد و در حال حاضر هم تنها وسیله حمل خدمه به ایستگاه فضایی بین‌المللی همین ناو است. کمبود فناوری‌های پشتیبان در فضا ممکن است گران‌تر از صرف بودجه برای ایجاد آن‌ها باشد. اگر ما جایگزین نداشته باشیم و احیاناً شکستی رخ دهد و امکان دسترسی به زیرساخت‌های مستقرشده در ماه نباشد، زیان‌های اقتصادی بسیار زیاد خواهد بود.

وی در مورد این‌که روسیه به‌طور هم‌زمان در ایستگاه فضایی بین‌المللی و ایستگاه مدار ماه فعالیت خواهد داشت یا خیر گفت این امر در حال بررسی است.  در مورد یک ایستگاه فضایی در مدار زمین و یا ادامه کار با ایستگاه فضایی بین‌المللی بحث ادامه دارد. این‌که ایستگاه به شکل مقطعی استفاده شود و یا به‌طور دائم این‌که چطور کارآمدتر باشد، باعث کاهش هزینه‌های دسترسی به فضا گردد و با عمر طولانی و حداقل تعمیر و نگهداری را تحمیل کند و … مواردی است که باید کارشناسان بعد از بررسی‌های مختلف نظر بدهند.
 وی ظاهراً حضور بخش خصوصی در ایستگاه مداری ماه و ادعاهای  ایلان ماسک را جدی نمی‌داند و معتقد است بخش خصوصی به دلیل آن‌که خطرپذیری کمتری را می‌پذیرد وارد میدان‌هایی می‌شود که قبلاً آزمایش‌شده است. انجام برنامه‌های سنگین که سود قطعی آن مشخص نیست موردعلاقه بخش خصوصی نخواهد بود. در حال حاضر بخشی از فعالیت‌های قسمت آمریکایی ایستگاه فضایی بین‌المللی به شرکت‌های خصوصی داده می‌شود. اما این در برنامه‌های بعدی بخش خصوصی خود و به‌طور مستقل سرمایه‌گذاری کند به نظر کریکالیف بعید است.