سفر در آسمان، پدیدههای رصدی مهر
مریم فخیمی: پاییز هزار رنگ، فصل رنگهای گرم و مهربان، خشخش برگها زیر گامهای عابران و تبوتاب محصلان و دانشجویان از راه رسید. اگرچه آسمان پاییز ستارگان چندان پر نوری ندارد، اما طولانی شدن شبها بهترین فرصت برای گذراندن زمان زیر طاق قیرگون آسمان شب است. امروز مطالبی درباره مربع بزرگ پاییزی و پدیدههای رصدی مهر 96 خواهید خواند.
حكایت اسب بالدار پاییزی، Pegasus
گشتوگذار در آسمان پاییز را از بالای سرتان در نزدیكی شرق آسمان جایی كه با تاریک شدن هوا، اسب بالدار در آسمان پدیدارمیشود آغاز كنید. در این سوی آسمان 4 ستاره تقریبا همنور را خواهید دید كه شكلی شبیه یك مربع بزرگ را پدید آوردهاند. این مربع بزرگ نمایانگر آغاز پاییز است. پیدا كردن این مربع آسمانی بسیار آسان است، چرا كه آن محدوده از شرق آسمان تقریبا خالی از ستاره است. 3 ستاره مربع بزرگ به صورت فلكی اسب بالدار و یك ستاره به صورت فلكی آندرومدا تعلق دارد. اسب بالدار میان یونانیان باستان شناخته شده و پر اهمیت بود بطوریكه 550 سال پیش از میلاد مسیح، سكههایی با نقش اسب بالدار میان مردم آن ناحیه استفاده میشد. در افق غرب، صورفلكی تابستانی و مثلث تابستانی بعد از غروب آفتاب نمایان میشوند كه البته فرصت چندانی برای دیدارشان ندارید.
پدیدههای رصدی مهر
این رویدادها در آسمان شب با چشم غیرمسلح قابل رویت است.
3 مهر: ساعت 18:45 گذر ماه از کنار ستاره سرخ قلبالعقرب (َAntares) را در جنوبعرب آسمان رویت کنید. جدایی زاویهای ماه و قلبالعقرب حدود 10 درجه خواهد بود.
5 مهر: ساعت 19 گذر ماه از کنار سیاره زحل (Saturn) را در جنوبغرب تماشا خواهید کرد. جدایی زاویهای ماه و زحل حدود 5 درجه خواهد بود.
6 مهر: ساعت 6:25 تربیع اول ماه
13 مهر: ماه بدر ساعت 22:11
14 مهر: ساعت 4:35 مقارنه بسیار نزدیک و جذاب سیارات زهره (Venus) و مریخ (Mars) را در شرق آسمان نظاره کنید. جدایی زاویهای زهره و مریخ کمتر از 1 درچه است.
16 مهر: ساعت 21:10 گذر ماه از کنار خوشه پروین (M45) را در شرق آسمان و در صورت فلکی گاو نر (Taurus) رویت خواهید کرد. جدایی زاویهای ماه و خوشه پروین کمتر از 10 درجه است.
17 مهر: ساعت 20:14 آغاز اختقای ماه با ستاره سرخ الدَبَران (واقع در صورت فلکی گاو نر)، پایان اختفا ساعت 21:01 خواهد بود. مقارنه بسیار نزدیک ماه و الدبران ساعت 21:10 رخ خواهد داد.جدایی زاویهای کمتر از 1 درجه است.
20 مهر: ساعت 15:57 تربیع دوم ماه
23 مهر: ساعت 5:35 ماه و ستاره قلبالاسد (Regulus) را در شرق آسمان خواهید دید. جدایی زاویهای کمتر از 5 درجه است.
25 مهر: ساعت 5:10 اجتماع ماه و سیارات مریخ (Mars) و زهره (Venus) را در شرق آسمان رویت کنید. هلال باریک ماه کهنه در 4 درجهای بالای مریخ قرار دارد.
26 مهر: ساعت 5:10 مقارنه بسیار نزدیک ماه و زهره را در افق شرق رویت خواهید کرد. جدایی زاویهای کمتر از 2 درجه است.
وضعیت سیارات
سیاره درخشان زهره ساعاتی پیش از طلوع آفتاب در شرق آسمان خودنمایی میکند. سیاره سرخ فام مریخ نیز چند ساعت قبل از طلوع آفتاب در شرق آسمان ارتفاع میگیرد. سیاره زحل با غروب آفتاب و تاریک شدن آسمان در نیمه جنوبی آسمان قابل رویت است.