کوروش رکنی، رئیس گروه نجوم سازمان فضایی ایران، از شبکه‌سازی برای رصدخانه‌های کشور و عضوگیری رصدخانه‌های فعال در این شبکه خبر داد و گفت: «این شبکه‌سازی موجب می‌شود که داده‌های نجومی آسان‌تر در اختیار محققان این حوزه قرار گیرد، ضمن آنکه بستری برای مشارکت ایران در پروژه‌های Fallow Up (پروژه‌هایی که یکدیگر را تکمیل می‌کنند) جهانی فراهم خواهد شد.» رکنی بخش نجوم و اکتشافات فضایی سازمان فضایی را شامل دو بخش رصدخانه و رهگیری زباله‌های فضایی خواند و افزود: «در بخش رصدخانه خدمات تخصصی و آموزشی به دانشجویان حوزه‌های مرتبط در قالب رصدخانه خیام ارائه می‌شود.»
وی با بیان اینکه بازدید از این رصدخانه برای عموم مردم است، اظهار کرد: «به‌علاوه، این رصدخانه در اجرای طرح‌های دانشجویی همکاری دارد، به‌گونه‌ای که داده‌های علمی مورد نیاز در خصوص ستارگان و اجرام آسمانی دریافت و به آن‌ها ارائه می‌شود؛ ضمن آنکه این رصدخانه مجهز به تلسکوپ خورشیدی است و می‌توانیم داده‌هایی از خورشید را در اختیار محققان قرار دهیم.» به‌گفته این محقق حوزه نجوم، تصاویری که روزانه از خورشید از ۲ سال گذشته دریافت شده، در بخش آرشیو این رصدخانه نگهداری می‌شود و در صورت نیاز در اختیار محققان این حوزه قرار داده می‌شود تا برای طرح‌های پژوهشی خود از آن‌ها بهره ببرند.
رییس گروه نجوم سازمان فضایی ایران با بیان اینکه در حال حاضر دو موضوع مهم در دستور کار این گروه قرار گرفته، یادآور شد: «یکی از این اقدامات راه‌اندازی بخش آموزش نجوم است که در ابتدای کار هستیم. در قالب این پروژه قرار است یکسری زیر ساخت‌های آموزشی برای رده‌های سنی مختلف تهیه شود که به‌صورت رایگان از طریق وبسایت سازمان فضایی ایران در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.»
رصدخانه‌ها صاحب شبکه می‌شوند
رکنی، شبکه‌سازی میان رصدخانه‌های کشور را از دیگر اقدامات این گروه دانست و ادامه داد: «این شبکه‌سازی موجب هم‌افزایی میان رصدخانه‌ها می‌شود و می‌توانیم تجهیزات رصدی موجود در کشور را آسان‌تر در اختیار محققان و منجمان قرار دهیم.» رئیس گروه نجوم سازمان فضایی با تأکید بر اینکه این برنامه در فاز عضوگیری قرار دارد، اضافه کرد: «در گام بعدی پرتالی ایجاد می‌شود تا علاقه‌مندان نجومی، داده‌های نجومی را از رصدخانه‌ها دریافت کنند.» به‌گفته وی در قالب این برنامه قرار است ۸ خدمت عمومی و تخصصی از طریق شبکه‌سازی رصدخانه‌ها در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد. رکنی خاطرنشان کرد: «علاقه‌مندان برای بازدید از رصدخانه، دریافت داده‌ها و استفاده از ابزارهای رصد می‌توانند درخواست خود را از طریق پرتال شبکه رصدخانه‌ها به رصدخانه موردنظر خود ارائه دهند.»
وی با بیان اینکه این اقدام به‌تازگی آغاز شده، یادآور شد: «در حال حاضر بیش از ۵۰ رصدخانه فعال و غیرفعال در کشور داریم که تعداد رصدخانه‌های فعال حدود ۱۰ رصدخانه است و از این تعداد به‌صورت پایلوت ۶ رصدخانه به‌عنوان اعضای این شبکه انتخاب شده، ولی مجدداً فراخوانی را منتشر کردیم و افرادی که علاقه‌مند هستند، می‌توانند عضو این شبکه رصدخانه‌ای شوند.» رکنی ادامه داد:« به‌علاوه، محققان می‌توانند پروژه‌هایی را برای این شبکه تعریف کنند تا چند رصدخانه در آن مشارکت نموده و با فضایی که در اختیار آن‌ها قرار داده می‌شود، قادرند تبادل اطلاعات داشته باشند و پروژه خود را اجرایی نمایند.»
وی اشتراک‌گذاری داده‌های رصدخانه‌ها را از دیگر خدمات شبکه‌سازی رصدخانه‌ها دانست و گفت: «رصدخانه‌ها مقادیر زیادی داده در اختیار دارند و ما داده‌های آن‌ها را معرفی می‌کنیم و محققان می‌توانند از این داده‌ها استفاده کنند یا درخواست دهند که داده‌های جدیدی را دریافت نمایند.» رئیس گروه نجوم سازمان فضایی ادامه داد: «در چشم‌اندازهای بعدی می‌خواهیم این شبکه را به شبکه‌های بین‌المللی متصل کنیم. در این صورت می‌توان هم‌افزایی بیشتری را ایجاد کرد، ضمن آنکه خدماتی را به محققان نجومی دنیا ارائه دهیم.»
وی دراین‌باره توضیح داد: «در پروژه‌های نجومی به‌صورت Fallow Up ممکن است به‌دلیل اینکه یک جرم آسمانی مورد بررسی، تنها در شب قابل رصد است، نیاز باشد که رصدخانه‌های مختلفی در سایر کشورهای دنیا با هم متصل شوند تا زمانی که یک کشور وارد شب می‌شود، رصد را آغاز کند و زمانی که شب در آن کشور به پایان می‌رسد، رصدخانه دیگری که در قسمت شب کره زمین است، رصد آن جرم را ادامه دهد، بنابراین اتصال به شبکه‌های بین‌المللی باعث هم‌افزایی خواهد شد.» به‌گفته وی، به این متصل شدن رصدخانه‌ها با یکدیگر Fallow UP می‌گویند. رکنی اضافه کرد: «از آنجایی که ایران کشور پهناوری است، می‌توانیم داده‌های خود را در اختیار رصدخانه‌های دیگر قرار دهیم و آن‌ها نیز در پروژه‌های Fallow up از تجهیزات رصدخانه‌های ما استفاده کنند.»
زباله‌های فضایی
رئیس گروه نجوم سازمان فضایی با بیان اینکه ایران عضو گروه همکاری‌های بین‌المللی فضایی در آسیا و اقیانوسیه موسوم به (APSCO) است، گفت: «این سازمان دارای ۸ عضو از کشورهای ایران، ترکیه، پاکستان، پرو، مغولستان و چین می‌باشد که پروژه‌های مختلف در حوزه‌های آموزش فضایی و یا توانمندسازی کشورها در حوزه فضا را تعریف و اجرایی می‌کنند.» وی اضافه کرد: «یکی از پروژه‌هایی که در قالب این همکاری‌ها تعریف شده، رهگیری زباله‌های فضایی است که در آن به‌صورت دائمی ماهواره‌ها و زباله‌های فضایی پایش شده و فهرستی از تغییرات مداری آن‌ها تهیه می‌شود. این پروژه از چند سال گذشته در حال اجرا بوده و یکی از پروژه‌هایی است که سازمان اپسکو برعهده دارد.»
این مقام مسئول با اشاره به داده‌های به‌دست آمده از سوی این شبکه، توضیح داد: «داده‌هایی که از پروژه رهگیری زباله‌های فضایی به‌دست می‌آید، در اپسکو ذخیره‌سازی می‌شود و در اختیار کشورهای عضو قرار می‌گیرد؛ چرا که این داده‌ها برای کشورها کاربردهای وسیعی دارند و وقتی ماهواره‌ای پرتاب می‌شود، به کمک این سامانه‌ها مدار آن‌ها رصد خواهد شد.» رکنی با اشاره به نمونه‌ای از این کاربردها یادآور شد: «زمانی که ایستگاه فضایی تیانگونگ (Tiangong) چین به مدار بازمی‌گشت و قرار بود در اتمسفر بسوزد، این شبکه مسیر بازگشت آن را رصد کرد و اطمینال حاصل شد که این ایستگاه در کشور خاصی سقوط نمی‌کند. این پروژه جزو برنامه‌هایی بود که کشورهای عضو از جمله ایران کمک کردند و آن را رصد کردیم و مدار آن را تحمین زدیم.»