همکاری اسپاش در انتقال سرریز فناوری فضایی به حوزه پهپاد کشاورزی
دفتر مطالعات فضایی اسپاش با همکاری پژوهشگاه فضایی ایران و شرکت کارون خوزستان، طی یک همکاری سهجانبه اقدام به تولید باتریهای پهپاد کشاورزی بر اساس دانش کسب شده در صنعت فضایی کردند. طی این همکاری، دفتر مطالعات فضایی اسپاش با اطلاع از توانمندیهای فنی دانشمندان ایرانی در پژوهشگاه فضایی ایران، پس از انجام بازارسنجی، اقدام به جذب شرکت کارون خوزستان، جهت تجاریسازی و سرمایهگذاری مشترک در راستای رفع نیازهای کشور در حوزه تأمین انرژی پهپادهای کشاورزی کرد. این پهپادها در کشور برای سمپاشی مزارع و یا پایش محصولات مورد استفاده قرار میگیرند.
فناوریهای فضایی، بهلحاظ نیازمندیهای ویژهای که میطلبند، همواره در لبه دانش قرار دارند؛ بدین جهت، از این فناوریها، اغلب بهعنوان موتور محرک فناوریهای پیشرفته یاد میشود که سرریز آنها میتواند در سایر حوزههای صنعتی و تجاری مورد استفاده قرار گیرد. در این راستا دفتر مطالعات فضایی اسپاش تلاش میکند تا با ایفای نقشی مؤثر، توانمندیهای فنی کسبشده توسط متخصصان فضایی کشور را در جهت بهبود کیفیت زندگی مردم به سایر حوزههای صنعتی و تجاری مورد نیاز جامعه منتقل کند. بدین ترتیب اولین تجربه مدل راهبردی توسعهیافته توسط این دفتر برای انتقال سرریز فناوری فضایی به حوزه پهپاد کشاورزی بهکار گرفته شد که حاصل آن تولید باتریهای لیتیومی این پهپادها با استفاده از دانش کسبشده در توسعه باتریهای ماهواره و تجاریسازی آن توسط بخش خصوصی است.
بنابر گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فضایی ایران، حسین صمیمی، رئیس این پژوهشگاه، تشریح کرد که ساخت بسته باتری برای ماهوارهها بهلحاظ شرایط محیطی بسیار سخت فضا، فناوری و دانش بسیار بالایی را میطلبد. همچنین، دور از دسترس بودن ماهوارهها پس از قرارگیری آنها در مدار مستلزم این است که باتریهای نصبشده از قابلیت اطمینان بسیار بالایی برخوردار باشند تا بدون افت کیفیت، طی مدت عمر پیشبینیشده برای ماهواره، توان الکتریکی آن را تأمین کنند. ازاینرو، پژوهشکده مکانیک پژوهشگاه فضایی در شیراز اقدام به طراحی و ساخت بسته باتری لیتیوم یون فضایی نموده که اکنون، سرریز این فناوری قابل کاربرد در صنایع دیگر است.
وی همچنین در خصوص ویژگیهای فنی باتریهای در دست تولید اظهار داشت: «هر بسته باتری، حاوی تعدادی سل باتری است که با توجه به جریان و ولتاژ مورد انتظار از بسته، با چیدمان خاصی بهیکدیگر متصل میشوند. با توجه به وجود تعداد زیادی سل در بسته باتری، توازن در شارژ و تخلیه هر سل مسئله مهمی است که رعایت نکردن آن موجب کاهش طول عمر بسته باتری میشود. طراحی و ساخت سامانههای مدیریت باتری نیازمند دانش و فناوری پیچیدهای در این زمینه است. از سوی دیگر، هر بسته باتری نیازمند شارژر مختص به خود است که محدوده ولتاژ و جریان مناسب را برای شارژ بسته باتری تامین میکند.»
وی افزود: «با توجه به توانمندیهای فنی پژوهشگاه فضایی و نیازسنجی تجاری این فناوری توسط بخش خصوصی، مشخص شد توسعه بسیار سریع پهپادهای مختلف از جمله پهپادهای سمپاش کشاورزی در کشور و نیاز مبرم این پهپادها به باتریهای باکیفیت، زمینه مناسبی برای انتقال سرریز این فناوری را فراهم آورده که میتواند به بهبود کیفیت محصولات کشاورزی کمک مؤثری کند. بدین ترتیب، این پژوهشگاه اقدام به تجاریسازی فناوری بستههای باتری فضایی، سامانه مدیریت باتری و شارژر، متناسب با نیازهای اینگونه پهپادها، نموده است.»
صمیمی همچنین اظهار کرد: «اولین سری بسته باتریهای طراحیشده توسط این پژوهشگاه با توانایی طی کردن بیش از ۵۰۰ چرخه شارژ و تخلیه و افزایش بیش از سه برابری طول عمر در مقایسه با بستههای باتری تجاری موجود، این قابلیت را فراهم میکنند که با کمک هر بسته باتری، بیش از ۵۰۰ هکتار زمین کشاورزی تحت پوشش سمپاشی قرار گیرد. همچنین، با ساخت شارژر چهار پورت همراه سامانه مدیریت باتری، قابلیت شارژ همزمان و کنترلشده چهار بسته باتری فراهم آمده که از لحاظ قیمت و فناوری در کشور منحصربهفرد است و با کاهش زمان شارژر باتری، موجب افزایش راندمان و سرعت فرآیند سمپاشی میشود. این بستههای باتری برای استفاده در پهپادهای سمپاش ۱۰ تا ۱۶ لیتری مناسب است که هماکنون، پس از انعقاد قرارداد تجاریسازی با بخش خصوصی، در مرحله تولید قرار دارند.»
شایان ذکر است دفتر مطالعات فضایی اسپاش تاکنون در حوزه پهپاد کشاورزی تنها در زمینه باتری اقدام نموده است اما عدهای با سوء استفاده از نام اسپاش مدعی تولید مشترک پهپادی با همین نام با کشور چین شده و اقدام به فروش آن در کشور کردهاند. بدینوسیله بهلحاظ تماسهای مکرر صورتگرفته با دفتر اسپاش به اطلاع میرساند این دفتر ارتباطی با فعالیت این مدعیان نداشته و مسئولیتی در خصوص اشکالات فنی و مشکلات مالی ایجادشده برای خریداران این پهپاد ندارد.