چرا اسپیسایکس بهدنبال ارسال ۲ میلیون رایانه لینوکسی به فضا است؟
بهگفته مهندسان نرمافزار شرکت اسپیسایکس (SpaceX)، هر یک از پرتابهای ماهوارههای اینترنتی منظومه استارلینک (Starlink) به فضا شامل ۴۰۰۰ رایانه لینوکسی میشود؛ پرتابهایی که طی هر کدام از آنها ۶۰ ماهواره به مدار زمین منتقل میشود. اسپیسایکس تاکنون ۴۸۲ ماهواره از این منظومه را به فضا فرستاده است. این شرکت برای پوشش قابل قبول اینترنت ماهوارهای در ایالات متحده به پرتاب ۸۰۰ ماهواره نیاز دارد.
اسپیسایکس که تأییدیه استقرار یک میلیون ترمینال برای کاربران در ایالات متحده آمریکا را کسب کرده، قصد دارد تا پایان تابستان در نیمکره شمالی یک بتای عمومی از خدمات اینترنت ماهوارهای خود را راهاندازی کند. این شرکت اخیراً درخواستی را تقدیم کمیسیون ارتباطات فدرال (FCC) آمریکا کرده که شامل پرتاب ۳۰ هزار ماهواره نسل دوم میشود و البته هماکنون پرتاب بیش از ۱۲ هزار ماهواره از طرف این آژانس تأیید شده است. در صورتی که تعداد رایانههای نسل دوم ماهوارههای اسپیسایکس تفاوتی با نسل اول نداشته باشد، این شرکت حداقل ۲ میلیون رایانه لینوکسی در سالهای آینده در فضا خواهد داشت.
سایت ردیت (reddit) اخیراً میزبان مهندسان نرمافزار اسپیسایکس بوده و آنها به سؤالهای کاربران سایت پاسخ دادهاند. در این جلسه مت مونسون (Matt Monson)، مدیر نرم افزار استارلینک اسپیسایکس، گفت: «ماهوارههای استارلینک هماکنون بیش از ۳۰ هزار گره لینوکس و بیش از ۶ هزار ریزکنترلگر در فضا دارند.»
در این نشست مهندسان زیادی حضور داشتند که شامل جف دکستر (Jeff Dexter)، مدیر بخش امنیت سایبری اسپیسایکس، جاش سالکین (Josh Sulkin)، مدیر طراحی نرمافزار کپسول کرو دراگون (Crew Dragon)، وندی شیماتا (Wendy Shimata)، مدیر تیم نرمافزار کرو دراگون، جان دیتریک (John Dietrick)، مدیر توسعه نرمافزار مأموریت دمو-۲ (Demo-2)، و سوفیان هنیده (Sofian Hnaide)، یکی از افراد فعال در حوزه نرمافزار نمایشگرها در دمو-۲ میشود.
در این جلسه سالکین اعلام کرد که رایانههای لینوکسی با پچ PREEMPT_RT اجرا میشوند. این پچ یک ابتکار عمل از سوی یکی از مهندسان شرکت آمریکایی رد هت (Red Hat) محسوب میشود که لینوکس را تبدیل به یک سیستم عامل در لحظه (real-time) میکند.
سالکین همچنین به این موضوع اشاره کرده که اسپیسایکس از توزیعهای شخص ثالث لینوکس استفاده نمیکند و چندین درایور سفارشی برای رابط سختافزار دارد که یک سامانه رایانهای را شکل میدهند. اخیراً گزارشی منتشر شد که نشان میداد فضاپیمای دراگون اسپیسایکس از لینوکس و نرمافزار نوشتهشده توسط زبان برنامهنویسی ++C برای پرواز استفاده میکند، درحالیکه رابط لمسی از کرومیوم و جاوا اسکریپت بهره میبرد.
مونسون اظهار کرد: «فناوری حاضر در نمایشگر مورد استفاده فضانوردان، پایهگذار رابط کاربری ما در اولین پرتابهای ماهوارههای استارلینک بوده است.» تینتین-آ (Tintin-A) و تینتین-بی اولین ماهوارههای آزمایشی استارلینک بودند که در فوریه۲۰۱۸ به فضا پرتاب شدند. مونسون در ادامه گفت: «از آن زمان تا به امروز این رابط کاربری پیشرفت زیادی داشته، اما استفاده فضانوردان ناسا از چیزی که بهنوعی برای ما آشنا بود، جالب است.» وی همچنین به تولید روزانه بیش از ۵ ترابایت داده برای استارلینک اشاره کرد. آنها در تلاشند تا همزمان با افزایش تعداد ماهوارهها در مدار، میزان دادههای ارسالی را کاهش دهند.
مدیر امنیت سایبری اسپیسایکس اعلام کرده هر دانشجویی که مایل به همکاری با این شرکت است، باید لینوکس را بهعنوان بخش مرکزی تحصیل خود مدنظر قرار دهد. دکستر اظهار کرد: «مدرک کارشناسی خود را در رشته علوم رایانه یا رشتههای مشابه بگیرید و از این موضوع که چگونه بخشهای مختلف کار میکنند، مطمئن شوید. مهندسان اسپیسایکس درک بالایی از نحوه کار کدها، چگونگی عملکرد شبکه و لینوکس دارند. با ساخت سامانهها و حل مشکلات سخت، در دنیای واقعی تجربه کسب کنید. برای اینکار میتوانید بهعنوان سرگرمی در پروژههای اسپیسایکس شرکت کنید یا کارآموز شوید.»
از آنجایی که اینترنت ماهوارهای استارلینک در ماههای آینده از فاز آزمایشی خارج میشود و وارد فاز عملیاتی میشود، امنیت از اهمیت بالایی برای این شرکت برخوردار است. بههمین علت مهندسان سامانهای را طراحی کردهاند که از رمزگذاری سرتاسری استفاده میکند. یکی از مهندسان اسپیسایکس دراینباره عنوان کرد: «هر قطعه در این سامانه شامل ماهوارهها، دروازهها و ترمینال کاربر، بهگونهای طراحی شده که تنها قادر به اجرای نرمافزار تأییدشده توسط ما باشد، بنابراین حتی اگر یک مهاجم بتواند وارد آن شود، نمیتواند دائماً آنجا باقی بماند. ما امنیت سامانه خود را افزایش میدهیم تا سوءاستفاده از آسیبپذیریها سختتر شود. ما کار خود را ادامه میدهیم تا از امنیت سامانه خود مطمئن شویم و برای این منظور کارهای زیادی پیش روی خود داریم.»
در حالی که صنعت فناوری در حال استفاده از یادگیری ماشینی برای خودکارسازی فعالیتهای مختلف است، این فناوری هنوز راه خود را به حاملهای فضایی فالکون (Falcon) و کپسول کرو دراگون باز نکرده است. اگرچه این فناوری در دستگاههای کنونی این شرکت حضور ندارد، احتمالاً در آینده مهندسان به سراغ آن میروند.
مهندسان اسپیسایکس اشارهای به سختافزار محاسباتی، پردازندهها و واحدهای پردازش گرافیکی مورد استفاده در فضاپیمای این شرکت نکردهاند، اما بهنظر میرسد این قطعات قدرت کافی برای پشتیبانی از کاربردهای یادگیری ماشینی را ندارند. جالب است بدانید که ایستگاه فضایی بینالمللی از پردازندههای اینتل 80386SX سال ۱۹۸۸ با فرکانس ۲۰ مگاهرتز استفاده میکند که در برابر تشعشع کیهانی مقاوم شدهاند.