درپی وقوع آتش‌سوزی‌های گسترده در دامنه‌های رشته کوه زاگرس در هفته اخیر، سازمان فضایی ایران نقشه ماهواره‌ای پیش‌بینی ریسک حریق در استان‌های مجاور را برای تعیین گستره و میزان مخاطرات منتشر کرد. این آتش‌سوزی از ۵خرداد و در جنگل‌های شهرستان الیگودرز استان لرستان آغاز شد که موجب خساراتی به عرصه‌های منابع طبیعی در این منطقه شده است.
با توجه به موقعیت رشته‌کوه‌های زاگرس و محدودیت‌های موجود در امکانات امدادی به‌دلیل وجود مناطق صعب‌العبور، تعیین گستره و میزان مخاطرات این آتش‌سوزی برای تصمیم‌گیری جهت عملیات پاسخ و ارسال امکانات مورد نیاز، ضروری است.
در دست داشتن اطلاعات دقیق و به‌روز از آتش‌سوزی‌ها مانند موقعیت، ارتفاع، راه‌های دسترسی، مواد سوختنی در دسترس، جهت وزش باد و منابع آبی نزدیک به محل آتش‌سوزی، نقش مهمی در مدیریت، مهار و اطفاء آن ایفا می‌کند. بنابراین با بهره‌گیری از قابلیت‌های فناوری فضایی و سامانه اطلاعات مکانی می‌توان این اطلاعات را در کمترین زمان ممکن تجزیه و تحلیل کرده و تصمیمات مؤثر در مدیریت آن را اتخاذ نمود.
در همین راستا و برای نخستین بار در کشور طبق درخواست سازمان مدیریت بحران، تهیه اطلاعات ماهواره‌ای جهت صحت‌سنجی و ارزیابی مخاطره این آتش‌سوزی به مرکز پایش ماهواره‌ای سازمان فضایی ایران محول شد. بر این اساس سازمان فضایی ایران گستره و جهت انتشار این آتش‌سوزی را بر مبنای تحلیل اطلاعات ماهواره‌ای سنجش از دور، استخراج کرده و اطلاعات مورد نیاز را جهت ارسال امداد هوایی و طرح‌ریزی عملیات اطفاء حریق، گزارش داده است.
نقشه‌های ماهواره‌ای پیش‌بینی ریسک آتش‌سوزی از ۱۱ تا ۱۳خرداد نشان می‌دهد که بخش‌های عمده‌ای از عرصه‌های منابع طبیعی شامل ناحیه رویشی زاگرس در معرض آتش‌سوزی قرار دارند و ضروری است اطلاع‌رسانی و اقدامات پیشگیرانه در دستور کار قرار گیرد.
تصاویر ماهواره‌ای گویای آن است که ناحیه رویشی زاگرس در محدوده استان‌های ایلام، لرستان، کرمانشاه، خوزستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و فارس در معرض خطر بالای آتش‌سوزی نسبت به سایر استان‌های کشور قرار دارد. استان خراسان شمالی در شمال شرق کشور نیز در معرض ریسک بالای آتش‌سوزی است.
بر اساس نقشه پیش‌بینی، ریسک آتش‌سوزی برای ۱۳خرداد نیز با استمرار هوای گرم و خشک شدن پوشش‌های گیاهی، دامنه رشته‌کوه‌های زاگرس به‌طور کامل یعنی از جنوب استان آذربایجان غربی تا استان هرمزگان در معرض خطر بالای آتش‌سوزی قرار گرفته است. همچنین استان‌های خراسان شمالی و قسمت‌هایی از استان‌های زنجان، تهران و قزوین نیز در معرض ریسک بالای آتش‌سوزی قرار دارند.
در‌همین‌حال سازمان فضایی ایران نقشه سه‌بعدی از موقعیت آتش‌سوزی در ارتفاعات دیل گچساران را نیز منتشر کرد. این نقشه ماهواره‌ای نحوه پیشروی آتش در این ارتفاعات را نشان می‌دهد.
همچنین در تصویر زیر مساحت محدوده حریق گچساران ۲۳۴ هکتار تخمین زده شده است. در این تصویر پوشش گیاهی در دامنه رنگ سبز مشاهده می‌شود.
تصاویر ماهواره‌ای محدوده آتش‌سوزی در ارتفاعات کوه سیاه شهرستان دشتستان نیز گویای این است که حدود ۱۵.۶۹ کیلومتر مربع از ارتفاعات این شهرستان دچار حریق شده است. با توجه به ترکیب باندهای مورد استفاده در این نقشه، پوشش گیاهی در دامنه رنگ سبز مشاهده می‌شود.
محدوده این حریق توسط سامانه پایش آتش‌سوزی روی تصویر دریافتی از سنجنده مودیس (MODIS) ماهواره ترا (Terra) در روز ۸خرداد شناسایی شده بود. ترا یک ماهواره پژوهشی-علمی چندملیتی ناسا است که در مدار خورشیدآهنگ به دور زمین می‌گردد. این ماهواره که در دسامبر۱۹۹۹ به فضا پرتاب شد، دارای ۵ حسگر از راه دور برای نظارت بر وضعیت محیط زیست زمین و تغییرات اقلیمی می‌باشد.
تصویر زیر نیز مربوط به پایش ماهواره‌ای آتش‌سوزی در منطقه الیگودرز است.
سازمان فضایی ایران همچنین مدل رقومی ارتفاع زمین به‌صورت مجازی را ارائه داده که امدادگران و مسئولان با استفاده از این مدل می‌توانند در زمان وقوع مخاطرات طبیعی همچون آتش‌سوزی در مناطق مختلف و صعب‌العبور، بر فراز مناطق حریق پرواز کرده و از ابعاد مختلف، منطقه را بررسی و مطالعه کنند.
از این داده های ماهواره ای اگاه ساز در اختیار علاقه مندان و مسیولین قرار دهید.