آینده کشورها را اقتصاد فضایی تعیین میکند
احسان حامد رحمت، مشاور رئیس سازمان فضایی ایران، با بیان اینکه ماهوارههای مخابراتی دارای خدمات و جوانب اقتصادی هستند، گفت: «با پیشرفت فناوری در حوزه ارتباطات و رسانه، مرزبندی بین خدمات قابل ارائه به کاربران همچون پخش همگانی، ارتباطات سیار و ارتباطات ثابت به روشنی و تفکیکپذیری گذشته نیست؛ چراکه اشیاء متصل به اینترنت و شبکههای ارتباطی پرسرعت خصوصی باعث بهوجود آمدن نیازها و تقاضاهای جدید شدهاند.»
وی افزود: «امروزه افراد با گوشیهای هوشمند، تبلتها، رایانههای قابلحمل و پوشیدنیهای هوشمند همچون ساعت میتوانند در حال حرکت با سرعت بیش از ۸۰ کیلومتر از پخش زنده مسابقات المپیک لذت ببرند، درحالیکه از اینترنت با سرعت خوب بهرهمند میشوند، با نزدیکان خود مکالمه صوتی و تصویری داشته باشند و از خدمات آموزشی و پزشکی نیز بهرهمند شوند. همه این تقاضاها ضمن رشد فزاینده در آینده نزدیک با گسترش اینترنت اشیاء (Internet of things) روبرو خواهد شد و نیازمند ظرفیت مخابراتی بیشتر، مدلهای کسب و کار جدیدتر و استفاده از راهحلهای ترکیبی از بسترهای زمینی و ماهوارهها خواهد بود.»
حامد رحمت تصریح کرد: «بعد از ظهور ماهوارهها در دهه ۵۰ میلادی و بهویژه در دهه اخیر پس از ظهور ماهوارههای با توان عملیاتی بالا (HTS)، نقش عناصر اصلی دخیل در زنجیره ارزشی ماهواره از مراحل اولیه ساخت تا مصرفکنندگان نهایی و مدلهای کسب و کار آنها تغییرات زیادی داشته است؛ بهطوریکه میلیاردها نفر در سراسر جهان بر پایه زیرساخت ماهوارهای مسافرت میکنند، ارتباط برقرار مینمایند، سرگرم میشوند و رویدادهای مهم دنیا را بهصورت زنده تماشا میکنند. ماهوارهها با فراهم کردن زیرساخت انتقال برای دیتا، صوت و همچنین شبکههای موبایل، در زمانی که راه انتقال کابلی فراهم نباشد، از آنها پشتیبانی میکنند.»
وی ادامه داد: «ماهوارهها زیرساخت ارتباطی و اینترنت را برای همه شهروندان در مناطق شهری و روستایی در سراسر جهان فراهم میآورند و میتوانند ضمن ترکیب با زیرساخت زمینی، زیرساخت مقرونبهصرفه و سریعی برای یک کشور یا منطقه ایجاد کنند. همچنین عملیات نظامی برای حفظ صلح و حفاظت از مرزها در سراسر جهان میتواند بر اساس ارتباطات امن ماهواره ایجاد شود.»
مشاور رئیس سازمان فضایی گفت: «در صورت برقراری ارتباطات ماهوارهای با هزینه پایین، بسیاری از مصرفکنندگان که پیش از این متقاضی استفاده از ماهواره نبودهاند، ممکن است در آینده بهسوی استفاده از این نوع ارتباط گام بردارند یا مصرف پهنای باند خود را افزایش دهند.»
وی درباره خدمات ماهوارههای مخابراتی اظهار کرد: «بر اساس آخرین گزارش شرکت یورو کنسالت (EuroConsult)، خدمات قابل ارائه توسط ماهواره مخابراتی را میتوان در شش دسته تقسیمبندی کرد. این شش دسته در حقیقت بازار اصلی خدمات ماهوارهای هستند که میتوان به خدمات پهنباند ماهوارهای، خدمات دولتی و شبکههای خصوصی، خدمات متحرک، خدمات بکهال مخابرات سلولی، خدمات نظامی و خدمات ویدئویی اشاره کرد.»
حامد رحمت درباره مقایسه ظرفیت اختصاص داده شده به هر خدمت روی ماهواره و درآمد حاصل از آن اضافه کرد: «مسلماً ارزش خدمات قابل ارائه، تعداد مشتریان هر خدمت و متناسب با آن، ظرفیت اختصاص داده شده به هر خدمت روی یک ماهواره مخابراتی معمول با یکدیگر برابر نیستند. از طرفی باید به این نکته اشاره کنم که نحوه توزیع پهنای باند در شش خدمت ماهوارهای در سال ۲۰۱۹ و مقایسه آن با سال ۲۰۲۵ نشان میدهد که در سال ۲۰۱۹ حدوداً ۸۲ درصد پهنای باند در خدمات پهنباند مصرف میشود، اما خدمات دولتی-تجاری و خدمات متحرک (قطار، هواپیما، کشتی) بهترتیب ۱۰ و ۴ درصد پهنای باند را مصرف میکنند. همچنین ۴ درصد باقیمانده پهنای باند در خدمات بکهال، نظامی و ویدئو مصرف میشود که باید گفت در سال ۲۰۲۵ سهم خدمات پهنباند در حدود ۱۰ درصد کاهش یافته و سهم خدمات دیگر افزایش مییابد.»
وی درباره پهنای باند مصرفی هر یک از خدمات ماهوارههای HTS مدار ژئو در سالهای مختلف گفت: «کل پهنای باند خدمات در سال ۲۰۱۹ در حدود ۸۶۰ گیگابایت بر ثانیه است که تا سال ۲۰۲۵ پهنای باند مصرفی خدمات تقریباً ۳ برابر خواهد شد.»
حامد رحمت ادامه داد: «در آمد سالیانه ماهواره از ارائه خدمات مختلف بر حسب میلیون دلار نشان میدهد که باتوجه به پهنای باند مصرفی بالای خدمات پهنباند، بیشتر درآمد ماهواره از محل این خدمات بهدست میآید. در صورتی که درآمد سالیانه ماهواره را بر پهنای باند مصرفی تقسیم کنیم، میتوانیم متوسط ماهیانه قیمت هریک از خدمات را بهدست آوریم. این موضوع در حالی است که گرانترین خدمت مربوط به خدمات نظامی و ارزانترین آنها مربوط به خدمات پهنباند است.»
وی افزود: «بیش از ۸۰ درصد پهنای باند در خدمات پهنباند مصرف میشود و کمتر از یک درصد پهنای باند در خدمات نظامی مصرف میگردد. در واقع بیشترین درآمد بهترتیب از خدمات پهنباند، خدمات متحرک و خدمات دولتی-تجاری بهدست میآید؛ این سه خدمت بیشتر مصرف پهنای باند را نیز دارند.»
مرتضی براری، رئیس سازمان فضایی ایران، نیز درباره اینترنت ماهوارهای و اقتصاد فضایی گفت: «آینده هر کشوری را انقلاب فضایی و اقتصاد فضایی تعیین میکند چراکه ۱۳۹ درصد رشد اقتصادی تا دو دهه آینده به دست فعالیتهای فضایی میافتد، بهنحویکه ما باید در این زمینه بهطور شبانهروزی فعالیت کنیم.»
وی افزود: «در حال حاضر یکی از مهمترین اقتصادها در دنیا اقتصاد فضایی است بهطوریکه میتوان گفت این اقتصاد در آیندهای نه چندان دور همه کشورها را متحول کرده و در برمیگیرد. اکنون بیش از ۹۰ درصد صادرات و واردات مربوط به ناوبری است و ما سعی داریم از طریق ماهواره بسیاری از صادرات و واردات را در بخشهای مختلف تسهیل کنیم؛ چراکه باید بگویم بهزودی اینترنت ماهوارهای در همه جا فراگیر میشود و دیگر بسیاری از اپراتورها کارکرد خودشان را از دست میدهند.»
براری خاطرنشان کرد: «باید اشاره کنم که جنگ امروز، جنگ در محتوا است؛ به این معنی که کشورهای قدرتمند در حال تلاش هستند تا زیرساختهای ارتباطی هر کشور را در دست بگیرند که اگر این اتفاق بیفتد آنها مشخص میکنند که بهطور مثال کدام استارتآپ فعالیت کند و کدام استارتآپ فعالیت نکند.»