گامی اساسی برای توسعه بزرگترین رادیو تلسکوپ دنیا
تلسکوپ ۶۴ آینهای مرکات (MeerKAT) واقع در آفریقای جنوبی بهلطف سرمایهگذاری ۵۴ میلیون دلاری، قرار است مجهز به ۲۰ آینه جدید شود تا توسعه حدود ۳۰ درصدی را تجربه نموده و ضمن ترکیب با پروژه رادیو تلسکوپهای آرایه کیلومتر مربعی (Square Kilometre Array بهاختصار SKA) به بزرگترین رادیو تلسکوپ جهان بدل گردد. تلسکوپ مرکات با نام اصلی آرایه تلسکوپی کارو (Karoo Array Telescope) رادیو تلسکوپی است که از ۶۴ آینه تشکیل شده و اکنون در حال گذراندن مراحل آزمایش و تأیید در آفریقای جنوبی است.
رادیو تلسکوپ مرکات برای پژوهش در زمینه مغناطیس کیهانی، شکلگیری و تکامل کهکشانها، رصد جهان قابل مشاهده، ماده تاریک و منشأ امواج رادیویی گذران به کار گرفته خواهد شد. گفتنی است این آینهها هرکدام بهتنهایی ۵۴ میلیون دلار قیمت دارند که این هزینه بهطور مساوی میان دولت آفریقای جنوبی و انجمن مکس پلانک (Max Planck Society) آلمان تقسیم میشود. لازم به توضیح است رادیو تلسکوپ یا تلسکوپِ رادیویی، نوعی آنتن رادیویی است که در اخترشناسی رادیویی بهمنظور جمعآوری اطلاعات از ماهوارهها و کاوشگرهای فضایی و هرگونه منبع رادیویی در فضا استفاده میشود.
SKA پروژهای شامل چندین رادیو تلسکوپ میباشد که قرار است در استرالیا و آفریقای جنوبی ساخته شود. مجموع مساحت این پروژه در زمان تکمیل آن حدود یک کیلومتر مربع خواهد بود. این آرایه در فرکانسهای گستردهای فعالیت خواهد کرد و قادر به پایش آسمان با سرعت ۱۰ برابر نسبت به پیش از خود خواهد بود.
فرناندو کامیلو (Fernando Camilo)، دانشمند ارشد رصدخانه نجوم رادیویی آفریقای جنوبی (SARAO)، میگوید: «توسعه تلسکوپ مرکات، آن را به یک تلسکوپ قدرتمندتر برای بررسی شکلگیری و تکامل کهکشانها در طول تاریخ جهان تبدیل خواهد کرد.» فرانسیسکو کولومر (Francisco Colomer)، مدیر مؤسسه مشترک کنسرسیوم زیرساختهای تحقیقاتی پایه اروپا (VLBIERIC)، نیز عنوان میکند: «بشقابهای جدید هم طراحی متفاوتی دارند و هم با قطر ۱۵ متر بهجای ۱۳.۵ متر بهتر از قدیمیها هستند.» انتظار میرود فعالیت بشقابهای جدید از اوایل سال ۲۰۲۲ آغاز شود.
دانشمندان امیدوارند تلسکوپ رادیویی یادشده با این همه امکانات بتواند آنچه را که بلافاصله پس از انفجار بزرگ بیگبنگ (Big Bang) رخ داده مشخص نماید، چگونگی شکلگیری کهکشانها را درک کند و به ماهیت ماده تاریک پی ببرد. در واقع این رادیو تلسکوپ بزرگ آرزوهای بلندپروازانه زیادی دارد و تنها گذر زمان خواهد گفت که این سرمایهگذاری مشترک جدید به چه اهدافی خواهد رسید.