کهکشانهای اولیه احتمالاً عمر بسیار کوتاهی دارند
احتمالاً شما فکر میکنید که کهکشانهای شکلگرفته در دوران جوانیِ جهان هنوز زنده و شکوفا هستند، اما لزوماً اینطور نیست. کشف جدید اخترشناسان حاکی از آن است که کهکشانهای اولیه میتوانستند عمر کوتاهی داشته باشند. به عنوان مثال یک کهکشان تنها ۱.۵ میلیارد سال پس از مهبانگ یا بیگبنگ (Big Bang) شروع به فروپاشی کرده است.
محققان مؤسسه نیلز بور (Niels Bohr Institute) و رصدخانه ملی ژاپن (National Observatory of Japan) دورترین کهکشان در حال مرگ شناختهشده را کشف کردهاند که حدود ۱۲ میلیارد سال نوری از ما فاصله دارد؛ این کهکشان تقریباً ۱.۵ میلیارد سال پس از مهبانگ فروپاشیده است.
اولین کهکشانها حدود یک میلیارد سال زودتر از باقی کهکشانها به وجود آمدهاند. محققان برای اندازهگیری حرکت ستارهها از ترکیبی از سامانههای تلسکوپ کِک (Keck) در آمریکا و تلسکوپ وری لارج (Very Large Telescope بهاختصار VLT) در شیلی استفاده کردند و دریافتند که هسته کهکشان تقریباً بهطور کامل شکل گرفته است.
این یافتهها از آنچه که مدلهای رایانهای اخیر جهان پیشبینی میکردند خیلی دور نیست، اما بهاندازهای متفاوت هست که بتواند ستارهشناسان را مجبور به تجدیدنظر در آن مدلها و تنظیم شناخت خود از روزهای اولیه جهان کند.
ممکن است در آینده نه چندان دور، الگویی اصلاحشده از جهان اولیه را شاهد باشیم. محققان انتظار دارند که تلسکوپ فضایی جیمز وب (James Webb) جزئیات بیشتری را ارائه دهد و به یافتن بیشتر کهکشانهای عادی و نه فقط نمونههای دارای شرایط بحرانی کمک نماید. اطلاعات این تلسکوپ میتواند تعیین کند که آیا این کهکشانِ در حال مرگ که بهتازگی کشف شده، یک استثناء در قانون کلی است یا فقط یکی از چندین کهکشان مشابه میباشد.
نظریه مهبانگ یا بیگبنگ، مدل کیهانشناسی پذیرفتهشده جهان از کهنترین دوران شناختهشده و تکامل آن در مقیاس بزرگ است. این نظریه بیان میکند که گیتی از یک وضعیت بسیار چگال (متراکم) نخستین آغاز شده و در گذر زمان انبساط یافته است. بیگبنگ همچنین طیف گستردهای از پدیدههای مشاهدهشده را به خوبی توضیح میدهد؛ از جمله این پدیدهها میتوان به فراوانی عناصر سبک اولیه، تابش زمینه کیهانی، ساختار بزرگ مقیاس و قانون هابل اشاره نمود.
اگر در زمان به عقب برگردیم، به نقطهای در گذشته میرسیم که در آن قوانین فیزیکی شناختهشده کارآیی خود را از دست میدهند. این نقطه، نقطه پیدایش گیتی است و بر اساس اندازهگیریهای جدید، این لحظه تقریباً ۱۳.۸ میلیارد سال پیش رخ داده است و از این رو سن گیتی ۱۳.۸ میلیارد سال تخمین زده میشود. پس از انبساط اولیه، گیتی به اندازه کافی سرد شد که امکان پیدایش ذرات زیراتمی و بعدها اتمهای ساده پدید آید. به هم پیوستن ابرهای غولپیکر از عناصر اولیه بر اثر نیروی گرانش، باعث پیدایش ستارگان و کهکشانها شد.