کشف برجهای خاکی در مریخ!
مدارگرد شناسایی مریخ (Mars Reconnaissance Orbiter بهاختصار MRO) متعلق به ناسا توانسته تعداد زیادی برج خاکی (dust tower) را بر روی این سیاره کشف کند. این برجها در زمان بروز طوفان سراسری سال ۲۰۱۸ بر روی مریخ، ابرهایی در اطراف خود تشکیل میدادند که با گرم شدن در اثر نور خورشید به سمت بالا و در اتمسفر مریخ پراکنده میشدند.
هوای مملو از گرد و خاک توسط نور خورشید گرم میشود و تولید ابرهایی متشکل از گرد و خاک میکند؛ ابرهایی که میتوانند ستونهایی به ارتفاع دهها کیلومتر بهوجود آورند. این ابرها معمولاً طی طوفانهای سراسری گرد و خاک در مریخ و زمانی که گرد و خاک از روی سطح سیاره سرخ به اتمسفر آن وارد میشود، ایجاد میشوند.
دکتر نیکولاس هیونز (Nicholas Heavens)، نویسنده اصلی این مطالعه از دانشگاه همپتون (Hampton University)، میگوید: «یک برج خاکی زمانی شروع به تشکیل شدن در سطح مریخ میکند که خاک ناحیهای به مساحت یک شهر بزرگ به سرعت به هوا برخیزد؛ در این زمان ارتفاع برج خاکی به ۸۰ کیلومتر میرسد. عرض این برج میتواند به اندازه یک استان نسبتاً بزرگ باشد. زمانی که چنین برجی شروع به فروپاشی میکند، میتواند لایهای از گرد و غبار را در ارتفاع ۵۶ کیلومتری مریخ و با مساحتی بسیار بزرگ ایجاد نماید.»
ابر سفید و زرد رنگ در وسط پایین تصویر یک برج خاکی است
برجهای خاکی را در کل طول سال مریخی میتوان مشاهده کرد. رصدهای اخیر مدارگرد شناسایی مریخ نشان داده است که این برجها معمولاً در طول یک روز فروکش میکنند، ولی طی طوفان سراسری سال ۲۰۱۸، تا هفتههای متمادی وجود داشتهاند.
نرخ فعالیت گرد و خاک در مریخ باعث غافلگیر شدن تیم متخصصین شده است. آنها به این نتیجه رسیدهاند که این برجهای خاکی میتوانند بهمانند بالابرهای فضایی برای دیگر مواد موجود در سطح مریخ عمل نمایند. محققین میگویند بالا آمدن ذرات بخار آب به همراه این برجهای خاکی میتواند باعث ایجاد ابرهایی بر فراز سیاره سرخ شود.
در طوفان سراسری دیگری در سال ۲۰۰۷ مولکولهای آب به اتمسفرهای بالایی مریخ وارد شدند. در این ارتفاع تشعشعات خورشیدی توانستند این مولکولها را به ذراتی تبدیل نمایند که امکان فرار به سمت فضای خارجی اتمسفر مریخ برای آنها بهوجود آید. بهگفته یکی از پژوهشگران ناسا، طوفانهای سراسری واقعاً نادر هستند و هر چند آب و هوا بر روی زمین ماهانه تغییر میکند، اما اصلاً چنین چیزی روی زمین ایجاد نمیشود.