چه مشکلاتی بر سر راه اجرایی شدن ایده آسانسور فضایی وجود دارد؟
اواسط شهریور امسال محققان با انتشار مقالهای از احتمال ساخت آسانسور فضایی خبر دادند. اما آیا میتوان چنین آسانسوری را ساخت و در این صورت چگونه میتوان از امنیت آن با توجه به حجم بالای زباله های فضایی در مدار زمین اطمینان حاصل کرد؟
آسانسور فضایی همانطور که از نامش پیداست، نوعی آسانسور است که بشر را به فضا میبرد. محققان امیدوارند به کمک آسانسور فضایی محمولهها را بدون سر و صدا و آتشبازی حاملهای گرانقیمت به فضا ارسال نمایند.
آسانسور فضایی از طریق کابل بالا و پایین میرود و برای ساخت آن تا مدار زمینآهنگ (GEO)، به ۴۲ هزار کیلومتر کابل نیاز است. هر چه کابل طولانیتر باشد، احتمال تاب خوردن و پاره شدن آن به دلیل عوامل بیرونی (مثل بادهای شدید، زمین لرزه و غیره) بیشتر میشود.
متأسفانه در حال حاضر موادی که بتوانند استحکام چنین سازه عظیم و طویلی را تضمین کرده و قیمت معقولی هم داشته باشند، وجود ندارند. محققان در مقالهای که ابتدای مطلب به آن اشاره شد، ایده احداث وسیلهای به نام اسپیسلاین (Spaceline) را مطرح کردهاند که از ماه به نزدیکی مدار زمین آهنگ کشیده میشود. مدیریت طرح چنین سازهای به مراتب آسانتر بوده و گفته میشود با مواد فعلی قابل ساخت است.
البته طرح فوق از مشکلاتی رنج میبرد. نخست این که آسانسور قبل از رسیدن به مدار زمینآهنگ تمام میشود؛ بنابراین باید برای رسیدن به مدار از سطح زمین چارهای اندیشید. علاوهبراین، تاکنون هیچ سازه قابلتوجهی روی ماه احداث نشده است. هزینههای ساخت این سازه نیز در هالهای از ابهام قرار دارند؛ چون قسمت پرهزینه ماموریت، مقابله با گرانش قوی زمین و ترک جو غلیظ آن است نه رسیدن به ماه.
با فرض اینکه موانع فوق از سر راه برداشته شوند، با مانع دیگری به نام زبالههای فضایی مواجه میشویم. ایستگاه فضایی بینالمللی همواره در معرض برخورد با این زبالهها قرار دارد ولی به کمک موتورهایش تغییر مسیر میدهد. آسانسور فضایی اما چه بر روی ماه باشد یا زمین، ثابت است و طعمه خوبی برای زبالههای فضایی خواهد بود.
شاید بهتر است بشر قبل از احداث آسانسور فضایی به فکر تمیز کردن مدار زمین از زبالههایی باشد که با سرعت بیش از ۳۰هزار کیلومتر بر ساعت در حال حرکت هستند.