رصد زمین با بهرهگیری از هوش مصنوعی
آژانس فضایی اروپا (ESA) از آمادگی ارسال اولین ماهواره رصد زمین با هوش مصنوعی در چند ماه آینده خبر داد. این ماهواره رصد زمینی مجهز به پردازندهای است که از هوش مصنوعی بهره میگیرد و برای تصمیمگیری درباره اینکه کدام تصاویر و دادهها را به زمین ارسال کند از این هوش مصنوعی استفاده میکند.
سامانه هوش مصنوعی مذکور که ɸ-Sat یا PhiSat نام دارد بر روی یکی از دو ماهواره مکعبی مأموریت FSSCat نصب میشود. این ماهواره برای انتخاب تصاویری که باید برای تجزیه و تحلیلهای بیشتر به زمین ارسال شوند، استفاده خواهد شد.
ژوزف آشباچر (Josef Aschbacher)، مدیر برنامه رصد زمین در سازمان فضایی اروپا، میگوید: «این فناوری هوش مصنوعی اکنون با همکاری شرکا برای ارسال به فضا آماده شده است.» وی انتظار دارد که توسعه هوش مصنوعی جایگاه مهمی در برنامههای آینده رصد زمین در سازمان فضایی اروپا داشته باشد.
شایان ذکر است که FSSCat مأموریتی جهت رصد بهتر زمین و فراهم کردن دادهها و اطلاعات برای درک دقیقتر تغییرات آب و هوایی است. امروزه با گسترش روزافزون ماهوارههای مکعبی و توسعه دوربینهای فراطیفی پیچیده، نیاز به تولید سامانههایی که میتوانند از پهنای باند بالا برای نظارت زمین استفاده کنند، بیش از پیش احساس میشود. محققان دانشگاه پلی تکنیک کاتالونیا (Polytechnic University of Catalonia) اسپانیا نیز در سال ۲۰۱۷ با طرح مأموریت FSSCat خود برنده رقابت کوپرنیکز مسترز (Copernicus Masters) شدند.
FSSCat متشکل از دو ماهواره به اندازه جعبه کفش است که مجهز به ابزارهای نوری دوگانه مایکروویو و فراطیفی و همچنین آزمایشهای فناوری ارتباطات بین ماهوارهای هستند. این ماهوارهها به گونهای طراحی شدهاند که اطلاعات مربوط به میزان یخ و رطوبت خاک را در زمین ارائه میدهند.
طبق گفته آژانس فضایی اروپا، یکی از ماهوارههای مکعبی مأموریت FSSCat مجهز به یک دوربین فراطیفی است. از آنجا که این مأموریت تصاویر بسیاری را ثبت میکند، تراشه هوش مصنوعی PhiSat آنها را مرتب کرده و تنها نمونههای مناسب و مطلوب را به زمین ارسال خواهد کرد.
سازمان فضایی اروپا امیدوار است بتواند سامانهای بر پایه هوش مصنوعی ایجاد کند که تصاویر همه ماهوارههای در اختیار این سازمان و دیگر شرکتهای ملی و تجاری اروپایی را در بستری یکپارچه گردآوری نماید. البته انجام چنین طرحی به دلیل تفاوت در قالب (فرمت) دادهها و حسگرها و کالیبراسیون آنها چالشبرانگیز خواهد بود.
همکاری سازمان فضایی اروپا و توسعهدهندگان هوش مصنوعی برای هر دو آنان سودمند است. ماهوارههای رصد زمین سازمان فضایی اروپا روزانه ۱۵۰ ترابایت داده تولید میکنند؛ این حجم بزرگ داده با نیروی انسانی قابل پردازش نیست، اما این دادهها از قابلیت بسیار خوبی برای استفاده به صورت دادههای یادگیری برای الگوریتمهای یادگیری ماشین و هوش مصنوعی برخوردارند.
ویل مارشال (Will Marshall) مدیر اجرایی شرکت آمریکایی پلنت (Planet Labs) که در زمینه تصویربرداری از زمین فعالیت میکند، معتقد است بهرهگیری از هوش مصنوعی باعث خواهد شد از تمام ظرفیت ماهوارههای رصد زمین استفاده گردد و شرکتها قادر خواهند بود از منابع داده که اکنون در مدار زمین در حال گردش هستند به طور کامل بهره ببرند. به گفته او هدف نهایی، شاخصگذاری روزانه رخدادها روی زمین است؛ برای این کار باید انبوه تصاویر تهیه شده از زمین به نقشههایی از اشیاء و مکان آنها تبدیل شود. با تحقق این امر میتوان اطلاعات درست را در زمان مناسب در اختیار افراد ذیربط قرار داد تا بهترین تصمیم را اتخاذ نمایند.