تهیه سیمان در ایستگاه فضایی بینالمللی با هدف ساخت و ساز در فضا
سیمان مادهایست که به خاطر استحکام بالا و وزن نسبتا پایینش در هر جایی از زمین مورد استفاده قرار میگیرد. به همین خاطر نیز این ماده گزینه بسیار خوبی برای ساخت و ساز در فضا به شمار میرود. اما نکته اینجاست که درست کردن سیمان در فضا به سادگی زمین نیست.
فضانوردان مستقر در ایستگاه فضایی بین المللی به تازگی آزمایشهایی را برای مشاهده واکنش سیمان در طول فرایند سخت شدن آن در میکروگرانش انجام دادهاند تا همزمان اثرات فقدان گرانش روی ریزسازههای سیمان و خواص آن را مشاهده نمایند.
الکساندرا رادلینسکا (Aleksandra Radlinska)، ناظر ارشد این پروژه از دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا (Penn State University)، در رابطه با این آزمایشات گفت: «بشر و تجهیزاتش در سفر به ماه و مریخ میبایست از دما و پرتوهای بالا در امان باشند و تنها راه برای این کار ایجاد زیرساخت در این محیطهاست. یکی از طرحها ساخت و ساز با استفاده از مادهای مشابه سیمان است؛ سیمان بسیار محکم است و حفاظت خوبی را ایجاد میکند.»
این پروژه «بررسی میکروگرانش روی فرایند سخت شدن سیمان» (MICS) نام دارد و در آن برای نخستین بار در فضا سیمان توسط بشر تهیه شد. محققان در جریان آزمایشهای خود ترکیبات مختلفی از پودر سیمان با مقادیر مختلفی از آب تهیه کردند و در ادامه به تفاوتهای کلیدی در فرایند سخت شدن این ماده نسبت به زمین پی بردند؛ برای مثال مشخص شد که سیمان در فضا بافت متخلخلتری دارد و در نتیجه استحکام آن اندکی کمتر از سیمان زمینی خواهد بود.
به گفته ردلینسکا اگرچه سالهاست که بشر از سیمان برای ساخت و ساز روی زمین استفاده میکند، ولی کلیه جوانب فرایند هیدراته شدن آن برای انسان شناخته شده نیست. حالا اما میدانیم که تفاوت هایی میان سامانههای مستقر در زمین و فضا وجود دارد و میتوانیم با بررسی این تفاوتها ببینیم که کدام یک مفیدترند و کدام یک در کاربرد این ماده در فضا مضر خواهند بود. علاوه بر این، نمونههای سیمان تهیه شده در فضا درون کیسههای در بسته قرار داشتند و به همین خاطر پرسش دیگری که در این باره مطرح میشود این است که آیا این نمونهها در محیطهای باز فضا، پیچیدگیهای دیگری را از خود نشان میدهند یا خیر.
در هر حال اینکه تولید سیمان در فضا ممکن است میتواند خبر بسیار خوبی باشد حتی اگر نتیجه کار مانند زمین نباشد چرا که بشر سعی دارد در نهایت از این سیمان به همراه دیگر مواد سخت و محکم برای ساخت سکونتگاه در فضا استفاده نماید.