آمریکا سه نهاد غیرنظامی فضایی ایران را تحریم کرد
محمد امین آهنگری: وزارت خزانهداری آمریکا (United States Department of the Treasury) روز سهشنبه (۱۲ شهریور) طی بیانیهای از تحریم سه نهاد غیرنظامی فضایی ایران خبر داد. مطابق اعلام این وزارتخانه، پژوهشگاه هوافضا، سازمان فضایی و پژوهشگاه فضایی ایران در فهرست تحریمها قرار گرفتهاند.
آمریکا چند روز پیش هم دو شبکه مرتبط با برنامه موشکی ایران را تحریم کرد؛ این تحریمها علیه ۵ فرد و ۵ شرکت اعمال شدند. مایک پامپئو (Mike Pompeo)، وزیر خارجه آمریکا در بیانیهای مدعی شده ایران از سازمانهای فضایی خود برای پیشبرد برنامه موشکهای بالیستیک استفاده میکند. به گفته او امروز دولت آمریکا سازمان فضایی ایران و دو مرکز پژوهشی وابسته به آن را به دلیل انجام فعالیتهای مرتبط با اشاعه تسلیحاتی در فهرست تحریمها قرار داده است.
طبق اظهارات پامپئو این نخستین بار است که ایالات متحده، سازمان فضایی ایران را به دلیل انجام فعالیتهای مرتبط با برنامه موشکی ایران در فهرست تحریمها قرار میدهد. وی همچنین در این بیانیه نوشته است: «ایالات متحده به ایران اجازه نخواهد داد از برنامه فضایی خود به عنوان پوششی برای پیشبرد برنامه موشکهای بالیستیک استفاده کند.» وزیر خارجه آمریکا به انفجاری که به واسطه نقص فنی در سایت سمنان رخ داد اشاره کرده و گفته است: «تلاش ایران در روز ۲۹ اوت (۷ شهریور) برای پرتاب یک ماهوارهبر به فضا، فوریت این تهدید را نشان میدهد.»
همچنین در این بیانیه آمده است: «فناوری های پرتاب موشک به فضا که به عنوان بخشی از برنامه فضایی غیرنظامی ایران توسعه یافتهاند، تقریباً کاربری یکسانی با موارد نظامی دارند و میتوانند برای موشکهای بالیستیک استفاده شوند. به طور خاص، ما در مورد مراحل موشک، موتور سامانه پرتاب مرحله فوقانی و سامانههای هدایت پرواز یک موشک چند مرحلهای صحبت میکنیم. ایران همچنان از سازمان های فضایی خود برای اقداماتی در جهت نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل استفاده میکند.»
تحریمهای آمریکا در حالی بر روی سه نهاد غیرنظامی و علمی ایران اعمال میشود که سازمان فضایی ایران متولی اصلی توسعه صنعت فضایی در کشور است و تلاش دارد تا علاوه بر دستیابی به توانایی ساخت ماهوارههای بومی، صنعت و اقتصاد فضا را با گسترش استارتآپهای فضایی در کشور توسعه دهد. سازمان فضایی ایران به عنوان یکی از زیرمجموعههای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در شرایطی که کشورهای خارجی به دلیل تحریمها از پرتاب ماهوارههای ایرانی سر باز میزنند سفارش پرتاب ماهوارههای ایرانی را به نهادهای مسئول داخلی میدهد و این سازمان به لحاظ عملیاتی یا فنی نقشی در حوزه ماهوارهبرها ندارد.
همچنین تمامی فعالیتهای پژوهشگاه فضایی ایران نیز که زیر نظر وزارت ارتباطات است به توسعه ماهوارههای بومی و دانش صلحآمیز فضایی معطوف شده است. این پژوهشگاه توانمندیهای علمی پژوهشگران خود در حوزههای سنجش از دور را همراه با سایر سازمانها و شرکتهای خصوصی طی سیلاب اخیر در کشور برای کمک به مدیریت بحران به کار گرفت و در حال حاضر مشغول اتمام ساخت ماهواره ناهید میباشد.
پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران نیز که از دیگر نهادهای تحریم شده است تاکنون افتخارات علمی بسیاری در مجامع بینالمللی برای ایران کسب کرده و این پژوهشگاه سهم عمدهای در انتشار مقالات علمی ایران در مجلات پژوهشی معتبر جهان در حوزه هوافضا داشته است؛ ضمن اینکه تلاشهای پژوهشگاه هوافضا، نام ایران را به عنوان ششمین کشور جهان ثبت کرد که موفق به ارسال موجود زنده به فضا شده است.
سه نهاد اخیری که مورد تحریم آمریکا قرار گرفتهاند نهادهایی علمی بودند که در حوزه موشکهای بالیستیک و حتی توسعه ماهوارهبرها فعالیتی نداشتهاند بلکه تلاشهای صلحآمیز آنها تاکنون تنها در راستای کاربردی کردن فضا، بهبود کیفیت زندگی مردم و ایجاد صنعت و اقتصاد فضایی در کشور بوده است.