برخورد ستارههای نوترونی به تشکیل کیلونوا و طلا منجر میشود
رصدخانه لیزری تداخلسنج امواج گرانشی لیگو (LIGO) با رصد برخورد سیاهچالهها به یکدیگر امواج گرانشی را شناسایی میکند و البته برای مشاهده برخورد سایر اجرام کیهانی هم از آن استفاده میشود. مثلا در سال ۲۰۱۷، لیگو موفق شد برای اولین بار ادغام دو ستاره نوترونی با یکدیگر را رصد نماید. اکنون تیمی از منجمان ضمن بررسی مجدد دادههای این رخداد عظیم، به یافتههای جدیدی دست پیدا کردهاند.
بر اثر برخورد دو ستاره نوترونی با یکدیگر انفجاری رخ میدهد که کیلونوا (Kilonovae) نام دارد و نباید با ابرنواختر (Supernova) اشتباه گرفته شود. ادغام ستارههای نوترونی با یکدیگر مقادیر عظیمی اشعه گاما و امواج الکترومغناطیسی ساطع میکند اما این روند کاملا تخریب کننده نیست و در واقع فلزهای سنگین مثل تیتانیوم و طلا هم در آن به وجود میآیند. میتوان اینگونه تعبیر کرد که کیلونوا در یک لحظه باعث به وجود آمدن مقادیر عظیمی از فلزهای سنگین میشود. منجمان بر این عقیده هستند که طلای روی زمین نیز به همین شکل به وجود آمده است.
دانشمندان از زمان مشاهده ادغام ستارههای نوترونی در سال ۲۰۱۷ اطلاعات بیشتری در مورد اینکه یک کیلونوا از روی زمین به چه شکل مشاهده میشود به دست آوردند و همین موضوع آنها را بر آن داشت تا با نگاهی دوباره به دادههای قدیمی، به رصد کیلونواهایی که پیشتر رخ داده بودند نیز بپردازند.
مثلا انفجار عظیمی از اشعه گاما در سال ۲۰۱۶ رخ داد که GRB160821B نام گرفت و بررسی دقیقتر دادههای آن نشان داده که این انفجار در واقع بر اثر یک کیلونوا اتفاق افتاده بود.
النورا تروجا (Eleonora Troja) محقق ارشد پژوهش در این رابطه میگوید: «رویداد سال ۲۰۱۶ در ابتدا برایمان جذابیت زیادی داشت چرا که به ما نزدیک بود و با تلسکوپهای فضایی همچون هابل ناسا قابل رصد بود. با این حال مشخصات آن با پیشبینیهای ما همخوانی نداشت چرا که انتظار داشتیم که امواج مادون قرمز ساطع شده با گذشت هفتهها روشنتر و روشنتر شوند؛ اما چنین اتفاقی نیفتاد. ده روز بعد از رویداد مذکور متوجه شدیم که به ندرت سیگنالی باقی مانده است و همهمان ناامید شدیم. یک سال بعد، لیگو رخداد جدیدی را رصد کرد و باعث شد که ما دوباره به دادههای قدیمی خودمان با دید جدیدی نگاه کنیم. با این کار فهمیدیم که اتفاق سال ۲۰۱۶ در واقع یک کیلونوا بوده که ما متوجه آن نشده بودیم. دادهها تطابق بینظیری داشته و دیتاهای مادون قرمز برای هر دو رویداد درخشندگی و بازه زمانی کاملا یکسانی داشتند.»
علاوه بر برخورد و ادغام ستارههای نوترونی، راههای دیگری هم برای تشکیل کیلونوا وجود دارد؛ مانند ادغام یک سیاهچاله با یک ستاره نوترونی. با این حال دانشمندان فکر میکنند که در این صورت مشاهداتی که از امواج اشعه ایکس، مادون قرمز، امواج رادیویی و نور مرئی خواهیم داشت متفاوت خواهد بود.