تیوبست؛ پلتفرمی ماهوارهای برای دانشآموزان و آژانسهای تبلیغاتی
علیرضا فتحی: یک شرکت آمریکایی به نام اینتراوربیتال (Interorbital Systems) سعی دارد با ارائه پلتفرمی جدید که نسبت به ماهواره مکعبی کوچکتر و ارزانتر میباشد، دسترسی به فضا را سادهتر سازد. ماهوارههای مکعبی یا کیوبست (CubeSat) با ابعاد پایه ۱۰*۱۰*۱۰ سانتیمتر و وزن تقریبا ۱.۳ کیلوگرم در سال ۱۹۹۹ به عنوان نخستین استاندارد ساخت ماهواره توسط پروفسور باب تویگز (Bob Twiggs) ابداع شدند و تاکنون همواره به عنوان در دسترسترین و مقرون بهصرفهترین گزینه موجود برای توسعه ماهوارههای دانشجویی یا ساخت اولین ماهواره بومی کشورهایی که قصد فضایی شدن را دارند، مطرح بودهاند. اما اینتراوربیتال با پلتفرم جدید خود سعی دارد این عنوان را از تصرف ماهوارههای مکعبی خارج کند.
پلتفرم توسعهیافته توسط این شرکت، ماهواره لولهای یا تیوبست (TubeSat) نام دارد. تیوبست به جای شکل مکعبی، شکل یک لوله با سطح مقطع ششضلعی را دارد و وزن آن کمتر از ۷۵۰ گرم میباشد. این پلتفرم از بردهای مداری چاپشده و قطعات آلومینیومی برشخورده با لیزر تهیه شده و جامعه هدف آن از دانشآموزان گرفته تا هنرمندان و شرکتهای تبلیغاتی که قصد دارد دارند پیامی را به فضا ارسال کنند، میباشد. تیوبستها نیز به مانند ماهوارههای مکعبی، بسته به نوع و میزان پیچیدگی ماموریت از پیکربندیهای یک تا چهار واحدی استفاده میکنند. در تصویر یک تیوبست را در کنار یک ماهواره مکعبی مشاهده میکنید که قطر آن ۸.۹ سانتیمتر و ارتفاع آن ۱۲.۷ سانتیمتر میباشد.
توان مورد نیاز ماهوارههای تیوبست به وسیله یک باتری لیتیوم یون 3.6 ولتی و تعدادی سلول خورشیدی کوچک 31 میلی آمپری تامین میشود. این ماهوارهها به فرستنده رادیویی مجهز شدهاند و قیمت خرید آنها در بازه ۸۰۰۰ دلار برای تیوبست یک واحدی تا ۳۲۰۰۰ دلار برای تیوبست چهار واحدی با وزن ۳ کیلوگرم قرار دارد. لازم به ذکر است که این هزینه، پرتاب ماهواره به مدار LEO را نیز شامل میشود. از نمونههای پرتابشده تیوبست میتوان به تنکردوست-۱ (Tancredo Sat-1) متعلق به دبیرستانی در برزیل اشاره کرد که با مشارکت حدودا ۱۰۰ دانشآموز ساخته و در سال ۲۰۱۷ به ایستگاه فضایی بینالمللی ارسال شد. این ماهواره علاوه بر پخش یک فایل صوتی در فضا، تشکیل حباب پلاسما در یونوسفر را نیز مطالعه نمود.
شرکت اینتراوربیتال قصد دارد تا اکتبر سال جاری میلادی، نسل بعدی تیوبست با نام تیوبست ۲.۰ را به بازار عرضه کند. تیوبست ۲.۰ تعداد قطعات کمتری دارد و ساخت آن نسبت به مدل فعلی سادهتر است. در پلتفرم جدید وزن قطعات کاهش یافته و مشتریان میتوانند محموله بیشتری بر روی ماهواره سوار کنند. هزینه خرید یک تیوبست ۲.۰ یک واحدی به همراه پرتاب به مدار LEO، ۱۲۴۰۰ دلار خواهد بود.