سالگرد طولانیترین پرواز تاریخ فضانوردی
سیروس برزو: طولانیترین پرواز تاریخ فضانوردی به فضانورد ۲۸ ساله اهل شوروی٬ والری بیکوفسکی (Valery Bykovsky) تعلق دارد. سفینه او یعنی ناو کیهانی وستک-۵ (Vostok 5) در ساعت ۱۲ به تاریخ ۱۴ ژوئن ۱۹۶۳ از پایگاه پرتابهای فضایی بایکونور (Baikonur Cosmodrome) راهی مدار زمین شد. وی پنجمین فضانورد شوروی بود که با سفینه وستک به کیهان راه یافت.
خبر پرواز بیکوفسکی یک ساعت و بیست و پنج دقیقه بعد از پرتاب توسط رادیو مسکو پخش شد. رادیو مسکو اعلام کرد پنجمین فضانورد شوروی به نام والری بیکوفسکی اینک در مدار زمین است.
اعلامیه تاس (Tass) خبرگزاری شوروی درباره پرواز بیکوفسکی حاکی از این بود که هدف پرواز٬ ادامه مطالعات تاثیر نمونههای مختلف پروازهای فضایی بر روی ارگانیسم بدن انسان , انجام تحقیقات طبی و زیستشناسی در پروازهای طولانی و همچنین اصلاح سیستمهای سفینه فضایی است.
او با رادیو پیامهای دوستانهای برای کشورهایی که از روی آنها عبور میکرد میفرستاد و در برخی موارد به طور زنده برای شوروی و کشورهای اروپای شرقی تصاویر تلویزیونی ارسال مینمود. بیکوفسکی در این برنامههای تلویزیونی چگونگی پرواز آزاد در بیوزنی را نمایش داد.
ابزار و وسائلی که به بدن فضانوردان متصل بود او را از نظر سلامتی تحت کنترل پزشکان زمین قرار میداد. ارقام و آمار مربوطه به طور خودکار توسط رادیو به گروه پزشکی در مرکز هدایت پرواز فرستاده میشد؛ مثلاً ضربان قلب بیکوفسکی در طی پرواز به ۶۸ بار در دقیقه رسید.
او طی پرواز ۴ وعده غذا میخورد که شامل گوشت گاو و گوساله سرخ کرده، گوشت مرغ، زبان سرخ شده، سوسیس، کتلت، خاویار، نان، مربای آلوبخارا، سیب، پرتغال، لیمو شیرین و عصاره شیرین میوهها بود که جمعاً ۲۵۰۰ الی ۲۷۰۰ کالری تولید میکرد. او همچنین آب آشامیدنی خود را از منطقه خانهاش برده بود. بیکوفسکی طی این پرواز به اسم یسترب (Yastreb) نامیده میشد.
درباره والری بیکوفسکی
بیکوفسکی در ۲ اوت ۱۹۳۴ در شهر پاولوفسکی پاساد (Pavlovsky Posad) در استان مسکو (Moscow Oblast) به دنیا آمد. طی دوران جنگ جهانی، پدرش به عنوان مأمور امنیتی چند سالی در سفارت شوروی در تهران خدمت میکرد و مدتی از دوران کودکی خود را در ایران گذراند.
پس از اتمام آموزش در آموزشگاه هوایی کاچینسک (Kachinsk Military Aviation Academy) در نیروی هوایی شوروی به کار پرداخت و چیزی نگذشت که به عنوان یک خلبان برجسته تواناییهای خود را به نمایش گذاشت. در سال ۱۹۶۰ به عنوان یکی از ۲۰ عضو نخستین گروه کیهاننوردان شوروی برای پرواز به فضا انتخاب شد. او مراحل تحصیلی بعدی را در آکادمی هوایی ژوکوفسکی (Zhukovsky Air Force Engineering Academy) تکمیل کرد و توانست دکترای علوم فنی خود را از این دانشگاه بگیرد.
والری بیکوفسکی اولین پرواز خود را در ۱۴ ژوئن ۱۹۶۳ با وستک ۵ انجام داد. سفر تاریخی بیکوفسکی رکوردی را به جا گذاشت که تاکنون شکسته نشده است؛ ۴ روز و ۲۳ ساعت و۷ دقیقه! تاکنون هیچکس به شکل انفرادی چنین مدت طولانی در فضا بسر نبرده است. طی این مدت در سفینه کوچک وستک، او بدون آنکه بتواند لباس فضاییش را بیرون آورد زندگی کرد و تمام نیازهای فیزیولوژیکیاش را انجام داد. این پرواز نام او را نه فقط به عنوان یک رکورددار، بلکه نهمین فضانورد جهان و پنجمین فضانورد شوروی به ثبت رساند.
تا سیزده سال بعد گرچه بیکوفسکی برای چند سفر فضایی انتخاب شد اما به دلیل لغو این پروازها، هیچ فعالیتی در مدار نداشت. در سال ۱۹۷۶ با سایوز ۲۲ (Soyuz 22) به همراه ولادیمیر آکسیونف (Vladimir Aksyonov) یک سفر ۸ روزه فضایی انجام داد.
آخرین سفر فضایی خود را نیز با سایوز ۳۱ (Soyuz 31) در ۲۶ اوت ۱۹۷۸ به همراه زیگموند یان (Sigmund Jähn) فضانورد جمهوری دموکراتیک آلمان انجام داد. بیکوفسکی جمعاً ۲۰ روز و ۱۷ ساعت از عمر خود را در فضا بسر برده است. او در ۲۶ ژانویه ۱۹۸۲ از گروه کیهاننوردان کنارهگیری کرد.
بیکوفسکی به دلیل خدماتش به فضانوردی چندین مدال گرفت که از جمله میتوان به دو مدال ستاره طلایی قهرمان شوروی، سه مدال لنین، مدال دوستی ملل و مدال ۲۵ سال فرهنگ انسانی اشاره کرد. او در روز ۲۶ مارس ۲۰۱۹ در سن ۸۵ سالگی درگذشت.
نگاهی گذرا به پرواز وستک-۵:
سرنشین: والري بيكوفسكي
زمان پرتاب: ۱۱:۵۸ روز ۱۴ ژوئن ۱۹۶۳
محل پرتاب: سكوي پرتاب شماره ۱ پایگاه فضایی بايكونور
پرتاب کننده: موشک وستك كا
وزن سفینه (کیلوگرم): 4720
زاویه شیب نسبت به خط استوا (درجه): ۹۶/۶۴
مدت یک دور گردش کامل به دور زمین (دقیقه): ۲۷/۸۸
اوج و حضیض مدار (کیلومتر): ۲۲۲-۱۷۵
زمان فرود: ساعت ۱۱:۰۴ روز ۱۹ ژوئن ۱۹۶۳
محل فرود: ۵۴۰ كيلومتری شمال غربي قرقنده
مدت پرواز: ۴ روز، ۲۳ ساعت، ۵ دقيقه
مسافت طی شده: ۳۲۶/۳ ميليون كيلومتر
تعداد گردش در مدار زمین: ۸۱