سالیوت-۱ نخستین ایستگاه فضایی جهان
سیروس برزو: اولین ایستگاه مداری جهان روز ۱۹ آوریل ۱۹۷۱ موشک پروتون از پایگاه بایکونور به فضا پرتاب شد. تا آن زمان هیچ سفینهای با چنین ابعاد و موقعیتی به فضا پرتاب نشده بود. هدف از پرتاب سالیوت، آزمایش سامانههای ایستگاه فضایی و انجام پژوهشها و آزمایشهای مختلف درزمینه طولانی شدن مدت اقامت انسان در فضا بود.
سالیوت-۱ یک سفینه ۵/۱۴ متری تلسکوپی شکل بود که بخشهای گوناگونی داشت:
بخش ورودی: این قسمت استوانهای بود که ۲ متر قطر و ۳ متر طول داشت یک دریچه مخصوص مجهز به سکوی الحاق که در ابتدای آن نصبشده بود اجازه میداد ناو کیهانی سایوز به آن بپیوندد. پس از جفت شدن سایوز با ایستگاه، فضانوردان میتوانستند دریچه بین آنها را باز کنند و به داخل سالیوت راه یابند.
بخش کار و زندگی: این قسمت شامل دو استوانه میشد که اولی ۹/۲ متر قطر و ۸/۳ متر طول و بخش بعدی ۱/۴ متر طول و ۱۵/۴ متر قطر داشت با توجه به تفاوت قطر ۲ استوانه، یک حلقه مخروطی شکل به طول ۲/۱ متر قسمت اول را به قسمت دوم متصل میکرد.
در داخل ایستگاه دستگاههای مختلفی نصبشده بود: دوربین تلویزیونی، چند وسیله پژوهشهای ستارهشناسی، زیستشناسی و غیره.
موتورها و تجهیزات پیشبری: در بخش انتهایی ایستگاه، موتورها و تجهیزات پیشبری سفینه نصبشده بود. ۴ صفحه باتری خورشیدی به مساحت کلی ۳۳ مترمربع میتوانست برق موردنیاز ایستگاه را تأمین کند.
در قسمت ورودی دستگاههای مختلفی نصبشده بود مثلاً یک دوربین تلویزیونی در خارج از ایستگاه و چند وسیله تحقیقاتی در داخل که برای ستارهشناسی و تحقیقات زیستشناسی بکار میرفت. در بخش کار هم دستگاه کوچک، پخش صوتهایی که فضانوردان از آنها برای شنیدن نوارهای موسیقی و یا صدای افراد خانوادهشان استفاده میکردند، کیسههای خواب و غیره وجود داشت.
وجود تلسکوپهای اوریون و آنا-۳ به فضانوردان اجازه میداد که درزمینه ستارهشناسی و زمینشناسی پژوهش کنند.
پس از پرتاب سالیوت ۱ ناو کیهانی سایوز ۱۰ برای شروع آزمایشها با سه سرنشین به فضا پرتاب شد که به علت نقص در سامانه اتصال با ایستگاه نتوانستند داخل آن شوند و ناکام به زمین بازگشتند. فضانوردان سایوز-11 گرچه موفق به ورود شدند و رکوردی ۲۳ روزه بهدست آوردند اما در بازگشت به زمین به علت باز شدن بیمورد دریچه ورود هوای تازه به سفینه, فضانوردان جان خود را از دست دادند.