تلسکوپ فضایی هابل برای نخستین بار منبع امواجی گرانشی که براثر ادغام دوستاره نوترونی موسوم به کیلونوا ایجادشده بودند، مشاهده کرد.
ده‌ها سال پیش نظریه‌ای دراین‌باره پیش‌بینی‌شده بود و این پدیده به نام کیلونُوا مهر تأییدی بر این نظریه‌ها بود. همچنین قوی‌ترین شواهد از اینکه فوران‌های پرتوگامای کوتاه‌مدت از ادغام ستاره‌های نوترونی ایجاد می‌شوند به دست آمد.
رصدخانه امواج گرانشی تداخل‌سنج لیزری یا لایگو و تداخل‌سنج ویرگو رصدگران سراسر جهان را از مشاهده یک رویداد امواج گرانشی مطلع کردند. حدود دو ثانیه پس از دریافت امواج گرانشی، تلسکوپ اینتگرال سازمان فضایی اروپا (ESA) و تلسکوپ فضایی پرتوگامای فرمی ناسا (NASA)، فوران کوتاه‌مدت پرتوگامایی را در همان جهت مشاهده کردند.
شب بعد از کشف اولیه، تلسکوپ‌های مختلف به‌سرعت جست‌وجوی خود را برای یافتن منبع رویداد آغاز کردند.
اخترشناسان این منبع را در کهکشان عدسی شکل ان‌جی‌سی۴۹۹۳ (NGC 4993) پیدا کردند که در فاصله حدوداً ۱۳۰میلیون سال نوری از زمین واقع است. نقطه‌ای درخشان در محلی که هیچ‌چیز پیش از آن در آنجا مشاهده نشده بود یکی از بزرگ‌ترین کمپین‌های رصدی با چند تلسکوپ را به راه انداخت که یکی از آن‌ها تلسکوپ فضایی هابل بود.
گروه‌های مختلفی از دانشمندان تا دو هفته پس از دریافت امواج گرانشی٬ از هابل برای مشاهده ان‌جی‌سی۴۹۹۳ استفاده کردند. آن‌ها به کمک توانایی‌های تصویربرداری با وضوح‌بالای هابل، موفق به مشاهده نخستین شواهد رصدی از کیلونوا‌ها شدند که نمایانگر ادغام دو جرم بسیار متراکم، به‌احتمال‌قوی دوستاره نوترونی، هستند.
اولین بار ایده چنین ادغام‌هایی بیش از ۳۰سال پیش مطرح شد، اما این نخستین مورد قابل‌اطمینان از مشاهده چنین رویدادی بود. تصاویر نشان داد که تابش کیلونوا طی شش روز مشاهدات هابل به‌طور قابل‌توجهی کاهش‌یافته است.
محققان با استفاده از توانایی‌های طیف‌سنجی هابل، نشانه‌هایی از پرتاب ماده را از کیلونوا با یک‌پنجم سرعت نور یافتند. در طیف‌های فروسرخ که با هابل گرفته‌شده‌اند نیز افت‌وخیزهایی مشاهده شد که نشان‌دهنده تشکیل برخی از سنگین‌ترین عناصر در طبیعت است.
شاید این مشاهدات به حل یکی دیگر از معما‌های قدیمی در نجوم با عنوان منشأ عناصر شیمیایی سنگین مانند طلا و پلاتین کمک کند. همچنین، ممکن است در ادغام دوستاره نوترونی، شرایط دقیقاً برای تولید این عناصر فراهم باشد.
منبع
خبرگزاری دانشجو
با اشتراک گذاری مطلب از اسپاش حمایت کنید
https://espash.ir/?p=12688