دعوت از شهروند دانشمندان برای یافتن دنیاهای جدید
پروژه کشف “سیاره نهم” این هفته با دعوت از شهروند دانشمندان داوطلب برای پیوستن به جستجوی دنیاهای سرد در نزدیکی خورشید دوباره کلید خورد.این پروژه با استفاده از امکانات پیشرفته آنلاین و مجهز به دادههای بیشتر، فرصتهای جدیدی برای کشف سیارههایی مانند سیاره نهم و سیاره ایکس که در بخش بیرونی سامانه خورشیدی دیده نمیشوند در اختیار کاربران قرار میدهد.
راهاندازی مجدد پروژه با خبر کشف ستاره کوتوله سفیدی که حلقههای اسرارآمیزی از گردوغبار در اطرافش است همزمان شد. این کوتوله سفید چالشی است برای اخترشناسان تا درباره تشکیل و تحول تدریجی سیارات سامانههای خورشیدی دوباره بیاندیشند.
شهروند دانشمندان با استفاده از تصاویر مأموریت وایز(WISE) ناسا در وبسایت زویونیورز (Zooniverse) به جستجوی دنیاهای جدید در سامانه خورشیدی و اطراف آن که پیشتر دیده نشده خواهند پرداخت. در حال حاضر رصدخانه فضایی وایز ناسا کل آسمان را در طول موج مادون قرمز رصد میکند.
حساسیت بالای تلسکوپ وایز، پتانسیل بینظیری برای نشان دادن همسایگان بسیار سرد و کم نور خورشید دارد. بعضی از این همسایگان ممکن است نزدیکتر از ستاره پروکسیماقنطورس (نزدیکترین ستاره شناخته شده) به زمین باشند. این همسایگان به احتمال زیاد کوتولههای قهوهای سردتر از دمای اتاق میباشند.
اما هیچ ستارهشناسی به تنهایی نمیتواند تمام تصاویر نلسکوپ فضایی وایز را بررسی و این دنیاهای سرد را پیدا کند. از طرفی به دلیل نویز و حرکت ماهوارهها امکان جستجوی کاملا اتوماتیک نیز وجود ندارد. راه حل پروژه استفاده از یک رابط آنلاین است که در آن به گروههای داوطلب زیادی تصاویر متحرک ایجاد شده از تصاویر وایز ارائه میشود. بدین ترتیب داوطلبان قادرند اجرام متحرک را شناسایی کنند.
ارون میسنر(Aaron Meisner) اخترشناس رصدخانه اپتیکی ملی آمریکا در توسان آریزونا و موسس سایت جهانهای حیاط خلوت (Backyard Worlds) میگوید: « در حالت عادی محققان حرفهای از ابر رایانهها استفاده میکنند، اما وقتی کار به یافتن حرکات ظریف در تصاویر نجومی میرسد، هیچ چیزی نمیتواند جایگزین چشم انسان شود.»
یک یافته غیرمنتظره: کوتوله سفید باستانی با حلقه های اسرارآمیز
علاوه بر آغاز به کار دوباره پروژه، جهانهای حیاط خلوت نیز خبر آخرین کشف خود را منتشر کرد، جرمی شگفت انگیز که برخلاف انتظار جستجوگران است کشف شد. در حالی که بیشتر اکتشافات جستجوگران جهانهای حیاط خلوت، کوتولههای قهوهای است، این عضو جدید در همسایگی سامانه خورشیدی، یک کوتوله سفید است: بقایای کمنور و متراکم از ستارهای که مدتها پیش از بین رفته است. این ستاره سفید تقریبا هماندازه زمین است.
کوتوله سفید – LSPM J0207 + 3331، یا J0207 – به طور غیرعادی در تصاویر تلسکوپ وایز روشن است، این نشان میدهد که ستاره توسط دیسکی از گرد و غبار گرم محاصره شده است. این کوتوله به دلیل وجود حلقههای گرد و غبار متعددی که آن را احاطه کردهاند، خاص است. به نظر میرسد چنین دیسکهایی به دلیل فروپاشی مداوم اجرام سنگی و کوچک در مدار ستاره کوتوله سفید ایجاد شده باشد. اما با سنی در حدود 3 میلیارد سال، J0207 سردتر و تقریبا سه برابر قدیمیتر از دیگر کوتولههای سفید شناخته شدهای است که دارای چنین دیسکهای گردغباری هستند.
مدلهای فعلی حلقههای اطراف کوتولههای سفید را تنها تا 100 میلیون سال پیش تایید میکردند، این در حالی است که به نظر میرسد کوتوله سفید کشف شده، بسیار قدیمیتر باشد. به این ترتیب گویا کوتوله سفید تازه کشف شده به نام J0207، چگونگی تکامل سیستمهای سیارهای را مورد چالش قرار می دهد.
مطالعات بیشتر نشان میدهد دیسک J0207 ممکن است از بیش از یک جزء حلقهمانند متمایز تشکیل شده باشد،چنین ترکیبی تا پیش از این در محدوده دیسک اطراف کوتولههای سفید مشاهده نشده.
اکتشافات بیشتر در پیش است
انتظار میرود رابط کاربری جدید پروژه جهانهای حیاط خلوت که به تازگی ارتقا داده شده است، موج جدیدی از اکتشافات را به راه اندازد. در این پروژه، مقداردادههای تلسکوپ وایز که میتواند مورد بررسی قرار گیرد، دو برابر شده. امکانات جدید، دسترسی به اطلاعات مجازی اضافی را فراهم می کند و شامل الگوریتمهای ارتقا یافته پردازش تصویری است که جابهجایی ماهوارهها را بهتر از قبل حذف میکند.
دنیای حیاط خلوت: پروژه سیاره نهم،یک پروژه علمی شهروندی و بخشی از پورتال وب سایت Zooniverse است که سرمایه آن توسط ناسا فراهم شده. موزه تاریخ طبیعی ایالات متحده در نیویورک، دانشگاه ایالتی آریزونا، رصدخانه اپتیکی ملی آمریکا، موسسه علوم تلسکوپ فضایی در بالتیمور، دانشگاه کالیفرنیا، دانشگاه باکنل، دانشگاه اوکلاهما همکاران این پروژه آنلاین هستند.