ویرجیل گریسام (Virgil Grissom) دومین فضانورد آمریکایی بود که پس از سام شپارد (Samuel Shepard) در تاریخ ۲۱ژوئیه۱۹۶۱ به فضا اعزام شد، اما سفینه او هنگام بازگشت از فضا در اقیانوس سقوط کرد. در ادامه با داستان عجیب زندگی این فضانورد آشنا می‌شویم.
قبل از سال۱۹۶۱ کشورهای آمریکا و روسیه ازنظر اعزام فضانورد به فضا یک‌بریک برابر بودند، اما دولت‌مردان آمریکا تصمیم گرفتند برای پیروزی در این نبرد، دومین فضانورد تاریخ آمریکا را به فضا اعزام کنند. تصمیم بر این شد تا فضانوردی به نام ویرجیل گریسام (Virgil Grissom) را مانند نخستین فضانورد آمریکا به مرز ۱۰۰کیلومتری سیاره زمین بفرستند تا این عنوان را کسب کند. ویرجیل گریسام در تاریخ ۲۱ژوئیه۱۹۶۱ با ماهواره‌بر رد ستون به فضا پرتاب شد. گفتنی است دو ماه قبل از این پرتاب، فضانوردی به نام سام شپارد به‌عنوان نخستین فضانورد آمریکایی به فضا اعزام شد تا پس از سفر فضانورد روسی به نام یوری گاگارین (Yuri Gagarin)، فشار روانی از روی آمریکا کاهش پیدا کند. البته مدت این سفر فقط ۱۵دقیقه بود و دستاورد علمی چندانی به همراه نداشت.
اعزام ویرجیل گریسام به فضا
دومین ناو سرنشین دار به نام لیبرتی بل ۷در روز ۱۹ژوئیه۱۹۶۱ برای پرتاب آماده‌شده بود، اما فقط ۱۰دقیقه مانده به احتراق موشک، این عملیات به دلیل شرایط نامساعد جوی متوقف شد. ویرجیل گریسام که حدوداً چندساعتی را در اتاقک کوچک ناو مرکوری سپری کرده بود، مجبور شد به دلیل شرایط جوی سفینه را ترک کند تا پس از استراحت برای مأموریت بعدی آماده شود. در روز بعد نیز به دلیل مشکلات فنی مأموریت این فضانورد متوقف شد، اما سرانجام در تاریخ ۲۱ژوئیه و در ساعت ۷:۲۰:۳۶ماهواره‌بر رد ستون، ناو لیبرتی بل۷ را به همراه ویرجیل گریسام برای یک سفر ۱۵دقیقه‌ای به فضا فرستاد.
آخرین مشکل فنی این ناو، یعنی پیچ‌های دریچه اتاقک به‌خوبی برطرف نشد، اما برای پرتاب این ناو به فضا مشکل جدی محسوب نمی‌شد و بدون تعویض پیچ آن را به فضا فرستاد. بسیاری از کارشناسان بر این باور بودند که تأخیر بیشتر در این مأموریت موجب می‌شود این ناو در هنگام اعزام به فضا به تندبادهای موسمی برخورد کند و دچار مشکلی جدی شود. ۷دقیقه پس از پرتاب، صدای گریسام به‌خوبی به گوش می‌رسید که گفته بود حالم خیلی خوب است و کارها نیز خوب پیش می‌رود.
پس از آخرین مکالمه سفینه فضایی تا ارتفاع ۲۴۰کیلومتری از سطح زمین اوج گرفت و درراه بازگشت بود. در این زمان نیز صدای گریسام با این پیام به گوش رسید که حالم خیلی خوب است. البته در تمام سفر ۱۶دقیقه‌ای ویرجیل گریسام، صداهای او به‌صورت زنده در رادیوهای لندن، مونیخ و اروپای آزاد پخش می‌شد. این فضانورد فقط حدود ۵دقیقه از زمان پرواز در حالت بی‌وزنی قرار داشت. سرانجام ویرجیل گریسام پس از سفر ۱۵دقیقه و ۳۷ثانیه خود بافاصله ۴۸۶کیلومتری از محل پرتاب و در فاصله ۱۰کیلومتری از ناو هواپیمابر راندولف در آب‌های اقیانوس اطلس فرود آمد.
شرایط سخت پس از فرود
ناو لیبرتی بل۷ که ویرجیل گریسام در آن بود، با پهلوی چپ روی آب فرود آمد. در این زمان قایق نجات این ناو می‌بایست باز می‌شد تا روی آب شناور شود، اما برخلاف برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده باز نشد. این فضانورد فقط می‌توانست از درون ناو به بیرون و سطح بیکران آب نگاه کند. البته او بلافاصله دکمه قایق ذخیره را فشار داد و وضعیت ناو مساعد شد. سپس کمربند‌های ایمنی را از خود جدا کرد، البته در این زمان او کلاه فضایی را از سرخود جدا نکرده بود. پس از قرار دادن لاستیک نجات در گردن خود، ضامن پیچ‌های در را فشار داد، اما در ناو به دلیل همان نقص فنی به‌جای باز شدن از جایش درآمد و به بیرون پرتاب شد. با همان نخستین موجی که به ناو برخورد کرد، مقدار زیادی آب وارد آن شد.
ویرجیل گریسام سعی کرد خود را از ناوی که پر از آب‌شده بود خارج کند. در همین لحظه بالگرد گروه نجات او را پیدا کرد و بالای سر او قرار داشت. این فضانورد نیز با شنا کردن خودش را از ناو جدا کرد تا به همراه ناو به درون اقیانوس فرو نرود، اما خطر دیگری جان او را تهدید می‌کرد؛ ویرجیل گریسام فراموش کرده بود هنگام جدا شدن از ناو دریچه هوای لباس فضایی خود را ببندد و به دلیل ورود آب لباس او سنگین شده بود. گریسام سعی کرد با حرکت دادن دستانش بالگرد گروه نجات را از وضعیت خودآگاه کند، اما گروه بالگرد نجات تصور کردند او با حرکت دادن دستانش به آن‌ها سلام می‌کند و از او عکس می‌گرفتند.
پس از گذشت دو دقیقه گروه نجات متوجه شرایط خطرناک این فضانورد شد و برای نجات او طنابی را به‌طرف او انداختند تا گریسام طناب را به دور خود حلقه بزند که همین امر محقق شد و او نجات پیدا کرد. البته خلبان بالگردی دیگر در حال نجات ناو بود، اما ناو لیبرتی بل۷ به دلیل پر شدن از آب بسیار سنگین شد و بالگرد توان بالا کشیدن آن را نداشت. متأسفانه این سفینه که برای سازمان ناسا (NASA) و سازمان ملی فضایی آمریکا بود با اطلاعات زیادی که به همراه داشت غرق شد و به یک مصیبت بزرگ برای ناسا تبدیل شد. گفتنی است در گزارش اولیه ناسا به غرق شدن این سفینه اشاره نشد و فقط به مأموریت موفقیت‌آمیز ویرجیل گریسام به‌عنوان دومین فضانورد آمریکایی پرداخته بودند.
پس از نجات موفقیت‌آمیز ویرجیل گریسام، او به ناو هواپیمابر راندولف منتقل شد که البته در عکس‌ها مشخص است چهره او بسیار عصبی و پریشان بود. او پس‌ازاینکه به مأموران امدادی رسید با همان چهره‌ی اخم‌کرده به آن‌ها گفت چیزی به من بدهید تا راه بینی‌ام باز شود و بتوانم عطسه کنم، چون احساس می‌کنم سرم پر از آب دریا است. در اطلاعیه‌هایی که بعدازاین مأموریت منتشرشده بود به روحیه مساعد این فضانورد اشاره داشت، اما کسانی که او را از نزدیک دیده بودند بر این باورند روحیه او در قیاس با سام شپارد یکسان نبوده و پریشان به نظر می‌رسید. البته گریسام پس از بازگشت مورد معاینه پزشکان قرار گرفت و آن‌ها تائید کردند که حالش خوب است.
اعزام گریسام به فضا یک تراژدی بود
مأموریت اعزام ویرجیل گریسام به فضا در بسیاری از جلسه‌های علمی توسط کارشناسان فضایی انگلیسی و آلمانی موردبررسی قرار گرفت و اکثر آن‌ها بر این باور بودند که اعزام گریسام به فضا که آن‌هم نزدیک بود جان او را به خطر بیندازد، ارزش چندانی نداشت و نتایج آن در مقایسه با هزینه‌های که انجام‌شده بود بسیار اندک است. برخی نیز اعزام ویرجیل گریسام به فضا را یک تراژدی می‌دانند. عده‌ای از کارشناسان عنوان کردند اعزام دو فضانورد گریسام و شپارد به فضا فقط یک برنامه آزمایشی بوده و ناسا برای تسخیر فضا راه طولانی را باید طی کند. گفتنی است پس از مأموریت موفقیت‌آمیز گریسام، جان اف کندی (John F. Kennedy)، رئیس‌جمهور وقت آمریکا این موفقیت را به این فضانورد تبریک گفت. همچنین سخنگوی کاخ سفید عنوان کرده بود که کاخ سفید تمام این مأموریت را رصد کرده و حتی برای دریافت خبرهای این مأموریت با کیپ کاناورال در تماس بوده است.
مصاحبه ویرجیل گریسام در خصوص این مأموریت
ویرجیل گریسام فردای مأموریت فضایی خود در مصاحبه مطبوعاتی که تشکیل‌شده بود شرکت کرد و به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ داد. او در خصوص این سفر و منظره‌هایی که دیده بود گفت در زمان پرواز زمانی که در حالت بی‌وزنی قرار داشتم در فضای اتاقک یک واشر را به‌صورت معلق دیدم و نمی‌دانستم به کجا مربوط می‌شود. ویرجیل گریسام در ادامه افزود از داخل پنجره اتاقک به فضا خیره شده بودم و منظره بسیار زیبای آسمان، انسان را به حالت خلسه می‌برد. همچنین وقتی به زمین نگاه می‌کردم و به اوج سفر خود رسیده بودم، نواری به رنگ‌های آبی کم‌رنگ، آبی تیره و تاریکی مطلق در اطراف کره زمین دیده می‌شد.
گریسام در ادامه در خصوص اولین تجربه فضایی خود گفت منظره‌های عجیب فضا آن‌قدر برایم جالب به نظر می‌رسید که به عملکرد دستگاه‌های ناو توجهی نداشتم. از بالا ابر متراکمی که در بالای کیپ کاناورال قرار داشت به‌راحتی قابل‌مشاهده بود. زمانی که از دریچه سفینه فضایی خود به بیرون خیره شده بودم میان ابرها ستاره درخشانی توجهم را جلب کرد که متأسفانه نتوانستم آن را به‌درستی تشخیص دهم، اما کروی بودن زمین و نور شفاف آن برای اولین بار تجربه بسیار جالبی بود. البته زمانی که به اوج سفر خودم رسیدم بزرگی خورشید برایم وحشت‌آور بود؛ چراکه نسبت به‌ظاهر معمولی خود بسیار بزرگ‌تر به نظر می‌رسید.
سرنوشت سفینه گریسام چه شد؟
پس‌ازاینکه ویرجیل گریسام نجات پیدا کرد، متأسفانه سفینه او یعنی لیبرتی بل۷ به عمق ۴۸۹۰متری اقیانوس فرورفت. تا سال۱۹۸۵ کسی برای نجات این سفینه اقدامی نکرد. تا این‌که در همین سال کیارت نیوپورت، متخصص زیردریایی‌های هدایت‌شونده از راه دور برای نجات سفینه گریسام پیش‌قدم شد. او برای این کار ابتدا تمامی مدارک حادثه را بررسی کرد و حتی ملاقاتی را برای جزئیات بیشتر با خلبان بالگردها و خدمه نجات انجام داد. کیارت نیوپورت برای نجات این سفینه در مارس سال۱۹۹۲ و سپتامبر۱۹۹۳ جستجوهایی را انجام داد، اما برای پیشبرد مأموریت خود با مشکل کمبود بودجه مواجه شد.
در سال۱۹۹۹ کانال تلویزیونی دیسکاوری (Discovery Channel) بودجه این مأموریت را تأمین کرد. سرانجام نیوپورت در روز ۱۹آوریل۱۹۹۹ جستجوی خود را به‌صورت جدی شروع کرد. او با استفاده از دستگاه رادار صوتی و بررسی‌های دقیق خود توانست در محل غرق شدن ناو گریسام حدود ۸۸شی‌ء مشکوکی را پیدا کند. شانس با او یار بود و توانست با بررسی‌های دقیق‌تر یک شی‌ء مخروطی شکل را در زیرآب بیابد. در روز ۱۹ژوئیه۱۹۹۹ گروه تجسس عملیات خود را شروع کردند و توانستند آن را از درون آب بیرون بکشند. سرانجام در روز ۲۱ژوئیه هم‌زمان با سالگرد پرتاب گریسام، این سفینه در محل پرتاب کاناورال قرار گرفت. نکته جالب اینجاست که قرار بود این ناو پس از یک سفر ۱۵دقیقه‌ای به محل پرتاب خود برگردد، اما سرنوشت به‌گونه‌ای رقم خورد که سفر این ناو ۳۸سال طول بکشد.
مرگ تلخ ویرجیل گریسام
بسیاری از افراد پس از ماجرایی که برای ویرجیل گریسام در هنگام فرود به وجود آمده بود، می‌گویند ای‌کاش دومین فضانورد آمریکا به حرف مادرش گوش‌داده بود. واینس گریسام، پدر ویرجیل گریسام پس از سفر پسرش به فضا در مصاحبه‌ای عنوان کرد آن سفر ۱۶دقیقه‌ای به فضا برای پسرش دقایق عذاب‌آوری بود. یک خبرنگار از پدر گریسام پرسید آیا علاقه دارید پسرتان به کره ماه سفر کند؟ مادر گریسام که در کنار پدرش بود به این سؤال پاسخ داد و گفت برای پسرم همین سفر فضایی کافی است. متأسفانه ویرجیل گریسام به حرف مادرش گوش نداد و در کلاس‌های آموزشی که برای سفر با سفینه آپولو آموزش می‌دید، به دلیل نقص فنی و آتش‌سوزی سفینه، جان خود را از دست داد و بدن او نیز در این آتش‌سوزی به خاکستر تبدیل شد.
منبع
گجت نیوز
با اشتراک گذاری مطلب از اسپاش حمایت کنید
https://espash.ir/?p=12250