فتح اله امی: ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی می‌تواند ناظر اجرای سناریوهای توسعه فضایی کشور باشد
کاظم کوکرم، محمد امین آهنگری: حجت الاسلام حسن روحانی، رییس جمهور، اواخر آذر ۹۳ طی یک ابلاغیه از سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری خود خواست تا یک نهاد بالادستی تحت عنوان «مرکز ملی فضایی» را با هدف هماهنگی، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت و با استفاده از ظرفیت‌های قانونی مربوطه به مراکز عالی تحقیقاتی با رعایت قوانین و مقررات مربوطه ایجاد کند. وی همچنین از تمامی وزارتخانه‌ها و نهادهای مربوطه خواست تا در اجرای این ابلاغیه، همکاری‌های لازم را با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری داشته باشند.
اما در ماه‌های اخیر شایعه انحلال مرکز ملی فضایی و در ادامه آن خبر تغییر مأموریت و جایگاه این مرکز و تبدیل آن به ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی و حمل و نقل پیشرفته، توجه ناظران را به خود جلب کرد. دکتر فتح‌الله امی، رئیس پژوهشگاه هوافضا درباره مأموریت مرکز ملی فضایی در سال‌های پس از تشکیل به اسپاش می‌گوید: «دو مأموریت مهم مرکز ملی فضایی که به دستور مستقیم رئیس‌جمهور تشکیل شد این بود که بخش فضایی کشور را ساماندهی و موضوع اجرایی سند هوافضا را نیز ارزیابی کند. به نظر من هر دو مأموریت مهم مرکز ملی فضایی با موفقیت انجام شد و کارش به پایان رسید.»
وی در توضیح بیشتر درباره این دو مأموریت انجام شده می‌افزاید: «مرکز ملی فضایی در مأموریت اول خود بین مراکز فضایی کشور هماهنگی ایجاد کرد. به این ترتیب که همه دست‌اندرکاران فضایی کشور در جلسات این مرکز حاضر می‌شدند و هماهنگی کلی انجام می‌شد. ماموریت دوم هم این بود که اجرای سند هوافضا را بررسی کند تا مشخص شود تا سال ۱۴۰۴ چه کارهایی باید انجام شود. ارزیابی دقیقی که اینجا انجام شد نشان داد فقط ۱۷ درصد اهداف سند محقق شده است.»
رئیس پژوهشگاه هوافضا افزود: «بر این اساس دو سناریو تقدیم رئیس‌جمهور و هیئت دولت شد. به این ترتیب که اگر می‌خواهید اهداف سند تا سال ۱۴۰۴ محقق شود و ایران به عنوان یک قطب فناور فضایی منطقه‌ای مطرح شود و به بلوغ ظرفیت‌های علمی و فنی و رشد فناوری‌های برتر برسد، می‌بایست ۸۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای سال ۱۳۹۸در نظر گرفته شود. این اعتبار پایه است و سپس هر سال متناسب با تورم عدد این بودجه اعتباری رشد پیدا کند. تا سال ۱۴۰۴ اگر این مسیر طی شود، ۹۲ درصد اهداف سند (با توجه به ۱۷ درصد از اهدافی که تا به حال محقق شده است) تحقق خواهد یافت. این پیشرفت ۱۷ درصدی در اهداف سند نیز اکنون ما را در بین کشورهای منطقه در رتبه چهارم قرار داده است و در صورت طی کردن این مسیر ما به رتبه اول در منطقه خواهیم رسید.»
دکتر امی درباره سناریوی دوم ارائه شده اشاره می‌کند: «بر اساس سناریوی دوم نیز در صورت تخصیص اعتبار پنج‌هزار میلیارد تومانی در سال۱۳۹۸ و افزایش اعتبار پلکانی متناسب با تورم در سال‌های پیش رو، ۷۶درصد اهداف سند تا سال ۱۴۰۴ تحقق پیدا خواهد کرد. در این صورت رتبه اول منطقه خواهیم شد و سرمایه‌های انسانی‌مان توسعه می‌یابد، از لحاظ علمی و فنی نیز رشد چشمگیری خواهیم داشت و از ظرفیت‌های فضایی نیز بهره‌برداری مطلوب انجام خواهد شد.»
رئیس پژوهشگاه هوافضا با اشاره به اینکه پس از انجام این دو ماموریت، مرکز ملی فضایی یکی از مراکز معاونت علمی و فناوری شد، در پاسخ به این سوال که ستاد جدید تشکیل شده چه نقش تازه‌ای در برنامه توسعه فضایی کشور می‌تواند عهده‌دار شود تصریح می‌کند: بهترین کار این است که مرکز ملی فضایی ناظر اجرای یکی از دو سناریویی باشد که به‌زودی تصویب خواهد شد. اختیارات لازم در این زمینه را هم می‌تواند بر عهده بگیرد تا به این ترتیب اهداف مورد انتظار توسعه فضایی کشور تا سال ۱۴۰۴ تحقق یابد.