استفاده از ماهوارههای کوچک برای تنظیم جهتگیری تلسکوپهای فضایی بسیار بزرگ
تلسکوپهای فضایی مجهز به آینههای بزرگ چند متری نقش مهمی در اکتشافات اخترشناسی دارند، به عنوان مثال بررسی جو سیارههای فراخورشیدی به تلسکوپهای فضایی بسیار بزرگ با آینههای چندقسمتی نیاز است. سازمان ملی هوانوردی و فضایی ایالات متحده یا ناسا (NASA) در حال ساخت چنین تلسکوپهای نسل نوینی است که چندین آینه کوچکتر دارند و با کنار هم قرار گرفتن آنها، آینه بسیار بزرگی تشکیل میشود. تلسکوپ فضایی جیمز وب با قطر آینه ۶/۵ متر که از ۱۸ قسمت شش ضلعی تشکیل شده است نمونهای از اینگونه تلسکوپها است. پیشبینی میشود قطر آینه تلسکوپهای آينده به ۱۵ متر برسد و بیش از ۱۰۰ قسمت داشته باشند.
چالش اینگونه آینههای بزرگ چندقسمتی ثابت نگهداشتن آنها و تنظیم دقیق جهتگیری بهگونهای است اینکه همه به درستی رو به نقطه موردنظر قرار گیرند. هر اختلالی مانند تغییر جزیی زاویه تابش خورشید، خاموش و روشن شدن قطعات الکترونیکی یا تغییر حرارت باعث ایجاد انقباض و انبساط در ساختار تلسکوپ میشود. بررسیها نشان داده است در صورتی که این اختلال از ۱۰ پیکومتر بیشتر شود، بررسی دقیق اجرام فضایی، مانند بررسی جو سیارههای فراخورشیدی، ممکن نخواهد بود.
پژوهشگران موسسه فناوری ماساچوست یا امآیتی (Massachusetts Institute of Technology بهاختصار MIT) طرحی ارائه کردهاند که در آن تاسوارهها یا ماهوارههای کوچک مکعبی بهاندازه جعبه کفش مجهز به نور لیزر در فاصلهای از تلسکوپ عبور میکنند و به عنوان ستاره راهنما برای تنظیم جهتگیری تلسکوپ عمل میکنند. هماکنون نیز از تاباندن لیزر از زمین به سوی لایههای بالای جو برای تنظیم دقیق جهتگیری تلسکوپهای زمینی استفاده میشود.
پژوهشگران نشان دادهاند که ساخت چنین سامانهای از ستارههای راهنما با فناوری تاسواره و لیزر امروزی ممکن است. پژوهشگران میگویند دقت جهتگیری تلسکوپ با استفاده از این سامانه به اندازه موردنیاز یعنی ۱۰ پیکومتر خواهد بود. وجود چنین سامانهای برای تنظیم دقیق تلسکوپ باعث کاهش هزینهها خواهد شد و طراحی منعطفتری برای تلسکوپها فراهم میکند.