نفسهای پایاتی مجتمع مداری میر
سیروس برزو: فروپاشی شوروی صدمه غیرقابل تصوری به موسسات و سازمانهای فضایی این کشور زد. بعضی از کارخانههایی که قطعات و تجهیزات ناوهای کیهانی را تولید میکردند مجبور شدند با عرضه محصولاتی مثل ظروف آشپزخانه، اسکیت بورد، جارو برقی و امثال اینها، حقوق کارمندانشان را تامین کنند. درهای سازمان فضایی روسیه (Roscosmos) بر روی هر فرد یا موسسهای که میتوانست نیازهای مالی آن را تامین کند باز بود. از جمله به افراد مختلف پیشنهاد کردند در ازای دادن ۱۲میلیون دلار به ایستگاه فضایی میر (Mir) سفر کنند. هدف از این کار کسب درآمد برای تامین هزینههای نگهداری مجتمع مداری میر در مدار زمین بود. در این گیرودار یک شرکت سینمایی علاقمندی خودش را برای ساخت یک فیلم سینمایی که بخشی از داستانش در فضا باید اتفاق میافتاد اعلام کرد و قرار شد برای اولین بار، بدون استفاده از ترفندهای سینمایی، فیلمی بهطور واقعی در فضا ساخته شود. یک هنرپیشه روس به اسم استیکلوف برای این کار انتخاب شد و تمرین و آموزش او مثل یک فضانورد شروع شد. اما… بهتر است بقیه ماجرا را از زبان الکساندر کالری (Aleksandr Kaleri) بخوانید:
«بعد از فروپاشی شوروی و به دنبال برنامهریزی برای پروازهای تجاری ، یکی از موسسات فیلمبرداری روسیه درخواست کرد بخشی از یک فیلم سینمایی علمی-تخیلی در ایستگاه فضایی میر انجام شود به همین منظور چند تن از هنرپیشههای روس مورد بررسی قرار گرفتند. از این بین یک نفر به نام استیکلوف انتخاب گردید و با او و زالیوتین مشغول تمرین شدم. استیکلوف مجبور بود قدم به قدم با ما تمرین کند. برای او این کار راحت نبود. البته برای ما هم کار با یک غیر حرفهای ساده نبود. طبق برنامه ما باید در آوریل ۲۰۰۰( فروردین ۱۳۷۹) با سایوزتی.ام-۳۰ برای سفری ۱۰روزه به ایستگاه مداری میر سفر میکردیم. من و زالیوتین قبلا کار با دوربین فیلمبرداری را – البته برای کارهای خودمان- یاد گرفته بودیم. همه آماده بودیم که این کار به انجام برسانیم. متاسفانه موسسه فیلمسازی در مارس سال ۲۰۰۰ اعلام کرد نمیتواند تعهدات مالی برای انجام این سفر را انجام دهد و این برنامه لغو گردید. مسئولان که به کلی از تامین هزینههای بقای مجتمع مداری میر در فضا نا امید شده بودند دستور دادند ما برای سفری آماده شویم که کلید نابودی میر در آن زده میشد. آموزش من و زالیوتین ادامه یافت و بالاخره در ۱۴آوریل ۲۰۰۰، ما دو نفر با سایوزتی.ام-۳۰ راهی ایستگاه مداری شدیم تا آن را برای سقوط آماده کنیم. طی ۷۰روز آخرین پژوهش ها را در مجتمع مداری میر انجام دادیم و در روزهای پایانی سفر، آن را برای سقوط آماده کردیم.
البته ما از انجام این ماموریت احساس خوبی نداشتیم. میر مجتمع بزرگ و مفیدی بود. این سامانه عظیم فضایی که تنها برای ۶سال کار طراحی شده بود توانست بیش از دو برابر آن ، محلی برای پژوهشهای فضایی کیهاننوردان روس و کشورهای دیگر باشد. من قبلاً دوبار در آن فعالیت داشتم، اما چارهای نبود. من و زالیوتین آن را برای برخورد به جو زمین آماده میکردیم تا در ضمن این برخورد، خطری برای مردم کره زمین بوجود نیاورد.