فناوری فضایی به مجموعه دانش‌ها و فناوری‌های مرتبط با بررسی فضای اطراف کره‌زمین گفته می‌شود. در دنیای امروز که پیشرفت تکنولوژی زندگی بشر را دستخوش تغییرات بسیاری کرده است، انتقال تکنولوژی در صنایع فضایی از اهمیتی دو چندان برخوردار است.
انتقال فناوری در صنایع فضایی به معنای توسعه صنایع فضایی است. صنایعی که کشور برای رشد در زمینه‌های اقتصادی و فناوری نیازمند آن است. مفهوم انتقال تکنولوژی در صنایع مختلف کاربرد دارد و در تمام سطوح کسب‌وکار از کسب‌وکارهای خرد گرفته تا اشتغال‌های کلان نقش محوری بازی می‌کند.
کسب و کارهای فضاپایه در حوزه فناوری فضایی، کسب و کاری است که به منظور تولید محصولات فناوری فضایی ایجاد شده باشد یا حداقل از یک فناوری فضایی در جهت تولید محصول استفاده کند. تأسیس تعداد مشخصی شرکت در حوزه فناوری‌های فضایی، تجاری‌سازی ایده‌های مرتبط در این حوزه و ارتقای شرکت‌های فعال وابسته از جمله اهداف توسعه کسب و کارهای فضاپایه در فناوری فضایی است. سوژه‌های هدف اکوسیستم فضایی شامل صنایع و مجریان فضایی، نهادهای سرمایه گذار، نهادهای حمایت‌گر شامل مراکز رشد، پارک‌های علم و فناوری و شتابدهنده‌ها، سازمان‌های حاکمیتی قوانین و استانداردها، صاحبان ایده، تیم‌ها استارتاپ‌ها و دانشگاه‌ها و مراکز علمی محتلف در سطح کشور است.
تعداد ۷۷۰نفر و حدود ۵۶درصد از افراد کشور در بخش خصوصی فناوری‌های فضایی مشغول به کار هستند. به گفته عمران مرادی، یک پژوهشگر علوم فضایی در اصفهان، انتقال فناوری در صنایع فضایی ضرورتی انکارناپذیر است، فناوری که در ایران به دنبال توسعه آن هستیم و پیشرفت در آن زمینه‌ساز توسعه و ارتقای اقتصادی و فناوری در کشور خواهد بود.
ضرورت توجه به خصوصی‌سازی حوزه فناوری فضایی
عضو کمیته علمی مرکز نجوم ادیب اصفهان در گفت‌وگویی با تأکید بر اینکه خصوصی‌سازی صنایع فضایی باید در ایران اتفاق بیفتد، اظهار کرد: «بخش خصوصی ایران توانمندی کار در این حوزه را دارد.»
مرادی افزود: «تمام صنایع با مفهوم انتقال فناوری مواجه‌اند، اما انتقال فناوری در صنایع فضایی تفاوت خاصی با دیگر صنایع دارد. از جمله اینکه تولیدات در صنایع فضایی، به صورت واحد و دستی است و عموما تولید انبوه صورت نمی‌گیرد. علاوه بر اینکه هزینه تولید محصولات در این حوزه بالا است که همین امر ریسک تولید را نیز افزایش می‌دهد.»
وی ادامه داد: «صنایع فضایی نیازمند فناوری پیچیده و حرفه‌ای است که تنها به دست افراد متخصص قابل اجرا است. همچنین برخی اطلاعات در دسترس نیست و ممکن است محرمانه باشد. این ویژگی‌ها منجر به تفاوت حوزه صنایع فضایی با دیگر صنایع موجود شده است.»
این مدرس و پژوهشگر نجوم و فضا ویژگی اصلی صنایع فضایی را بین رشته‌ای بودن آن عنوان کرد و افزود: «در صنایع فضایی به تعداد زیادی از رشته‌های مختلف نیاز است.»
به گفته وی فناوری دارای چهار رکن اساسی است که شامل مغز افزار یا همان افراد متخصص، سازمان افزار یا همان ساختار سازمانی و فناوری نرم افزار و سخت افزار است.
عضو کمیته علمی مرکز نجوم ادیب اصفهان بر ضرورت انتخاب مناسب فناوری تأکید کرد و افزود: «در صورت انتخاب اشتباه، انتقال فناوری صنایع فضایی با شکست روبه‌رو خواهد شد، ممکن است یک فناوری در یک کشور خوب جواب دهد، اما در کشور ما الزاما مناسب نباشد. پس انتخاب فناوری مناسب و سرمایه‌گذاری در آن اهمیت بالایی دارد.»
وی انتقال تکنولوژی را شامل سه مرحله اعلام کرد و افزود: «جذب فناوری، استقرار و انطباق فناوری و نگهداری و توسعه و انتشار آن از جمله مهم‌ترین شروط است.»
مرادی در خصوص جایگاه ایران در حوزه فناوری فضایی گفت: «متاسفانه در صنایع فضایی اوضاع شغلی مناسب نیست، به دلیل اینکه صنایع فضایی نیازمند حمایت‌های مالی دولت است و نخستین بخشی که با وضعیت نامناسب اقتصادی در کشور دچار مشکل می‌شود، صنایع فضایی است.»
عضو کمیته علمی مرکز نجوم ادیب اصفهان ورود بخش خصوصی به صنایع فضایی را فرصتی برای شکوفایی رویداد کسب و کار در صنایع فضایی عنوان کرد و گفت: «چند سالی است که مجموعه فضایی کشور به این نتیجه رسیده که بخش خصوصی باید وارد شود، در حال حاضر در بخش کارآفرینی صنایع فضایی در کشور اقداماتی صورت گرفته است.»
مرادی تأکید کرد: «به هیچ وجه نباید ناامید بود، چین کشوری که در صنایع فضایی خیلی عقب بود و زمانی که به حوزه صنایع فضایی وارد شد، آمریکا سفینه‌های خودش را به فضا فرستاده بود، اما در حال حاضر آمریکا در خیلی از مسائل نیازمند چین است.»
وی خاطرنشان کرد: «اگر برنامه‌ریزی صحیح داشته باشیم به کمک نیروی انسانی باهوش و علاقه‌مند و پرانرژی می‌توان مرزهای این دانش را طی کنیم.»