مشاهده باد فرا سریع نشاءت گرفته از دوران ابتدایی کیهان
مشاهده باد فرا سریع نشاءت گرفته از کیهان در دوران ابتدایی شکلگیری، رویدادی منحصربهفرد و در نوع خود بسیار حیرتانگیز است.
مشاهده باد فرا سریع از کهکشانی بافاصله بسیار دور از زمین و از دوران ابتدایی شکلگیری کیهان برای اخترشناسان موضوعی بسیار هیجانانگیز است. کهکشانها رفتارهای عجیبوغریبی از خود نشان میدهند و برخی از این رفتارها در همه آنها یکسان بوده و برخی دیگر منحصر به یک کهکشان خاص است. دراینبین یک رفتار مشترک در میان کهکشانها وجود دارد که شبیه به رفتار حیوانات خانگی است.
کهکشانها نیز مانند حیوانات خانگی نیاز دارند که دائماً تغذیه شوند. درواقع آنها برای مدتی طولانی نیاز به تغذیه ممتد دارند. شاید تغذیه شدید حیوانات خانگی آنها را شاد کند، اما در بلندمدت میتواند برای آنها مخاطراتی به همراه داشته باشد.
اگر کهکشانی باشد که با سرعتبالا و در حجم بزرگ تغذیه شود، این امر به ضرر کهکشان خواهد بود. اگر به کهکشانی همه سوخت و غذای موردنیاز را در دوران ابتدای شکلگیری بدهید اتفاق عجیبی رخ خواهد داد؛ این اتفاق همان چیزی است که ستاره شناسان آن را ستاره فشانی مینامند. درواقع این روند منجر به شکلگیری کهکشان ستاره فشان میشود که مرگ زودهنگام از ویژگیهای مشترک آنهاست.
مشاهده باد فرا سریع نشاءت گرفته از یک کهکشان ستاره فشان
کهکشان ستارهفشان(Starburst galaxy) بهگونهای از کهکشان گفته میشود که نرخ بالاتری از فرایند تشکیل ستارهای را نشان میدهد. این کهکشانها اغلب شامل کهکشانهایی میشوند که با دیگر کهکشانها تصادف و یا برخورد نزدیکی داشته است و از ویژگیهای بارز آنها انتشار بیشازحد امواج رادیویی و نور فروسرخ است.
انفجار بزرگ؟
همچنین کهکشان ستارهفشان سوخت موردنیاز خود را بهسرعت و در حجم بالا میبلعد و بهسرعت آنها را به ستاره تبدیل میکند. بر این اساس کهکشانهای ستارهفشان نمیتوانند روند طبیعی رشد را طی کرده و به دوران بزرگسالی خود برسند، بلکه در دوران جوانی و قبل از بلوغ کامل میمیرند. آنها نمیتوانند فرایندی که دیگر کهکشانها مانند راه شیری طی میکنند را طی نمایند.
بااینوجود برخی از کهکشانهای ستاره فشان از یک سازوکار دفاعی برای فرار از این سرنوشت شوم برخوردارند که همان باد کهکشانی است. بادهای کهکشانی درواقع جریاناتی از مولکول هستند که به بیرون از کهکشان میوزند. این جریانات در فضای کیهانی پخش میشوند و یا به شکل حلقههایی از مواد در مداری خاص جای میگیرند. این مواد پس از مدتی میتوانند به کهکشان بازگشته و سوخت موردنیاز برای شکلگیری ایمن ستارگان را فراهم کنند.
درواقع باد کهکشانی مانع از مرگ کهکشان میشود و روند رشد کهکشان را کند میکند. این جریان، به کهکشان فرجه لازم برای رشد طبیعی و رسیدن به دوران بلوغ را میدهد.
برای اولین بار، ستاره شناسان موفق به مشاهده بادی کهکشانی شدهاند که از یک کهکشان بافاصله ۱۲میلیارد سال نوری از زمین نشاءت میگرفت. این کهکشان اس.پی.تی۲۳۱۹-۵۵ (SPT2319-55) نام دارد.
مشاهده باد کهکشانی از فاصلهای چنین دور در نوع خود شگفتانگیز است، اما حیرتانگیزتر از آن، این واقعیت است که رسیدن این باد به زمین ۱۱میلیارد سال نوری طول کشیده است. این بدان معناست که باد یادشده از کهکشانی برخاسته که سن آنیک میلیارد سال بوده است. یعنی یک میلیارد سال پس از بیگ بنگ، این کهکشان شکلگرفته و در همان زمان این باد کهکشانی از آن خارجشده است.
باد کهکشانی وزیده شده از کهکشان اس.پی.تی۲۳۱۹-۵۵ با سرعت ۵۰۰مایل بر ثانیه معادل ۸۰۰کیلومتر در ثانیه میوزد. کهکشان اس.پی.تی۲۳۱۹-۵۵ یک کهکشان ستارهفشان است و برای ستاره شناسان هنوز مشخص نیست که آیا این کهکشان توانسته است مراحل شکلگیری طبیعی را طی کند و به سن بلوغ برسد یا خیر. اما این احتمال وجود دارد که این باد کهکشانی مانع از شکلگیری سریع ستارگان در این کهکشان شده باشد و درنتیجه به کهکشان اس.پی.تی۲۳۱۹-۵۵ این امکان را داده تا روند رشد طبیعی خود را طی نماید.