ازجمله پدیده‌های جذاب برای علاقه‌مندان آسمان شب، دیدن شهاب بخصوص در شب‌های بارش شهابی است. بارش شهابی برساوشی ازجمله معروف‌ترین این بارش‌هاست. اما علت اینکه هرساله در زمان خاصی این پدیده تکرار می‌شود چیست و چرا برخی سال‌ها این شهاب باران به اصلاح پربارتر است و تعداد شهاب‌های مشاهده‌شده زیاد می‌شود؟
تقریباً هر ۱۳۳ سال یک‌بار، دنباله‌دار سویفت تاتل با سرعتی بیش از ۱۵۰ برابر سرعت صوت وارد سامانه خورشیدی ما می‌شود. نتیجه این گذر، به‌جا گذاشتن دنباله‌ای از یخ و غبار در مسیر حرکت این دنباله‌دار است. در چند روز آینده، زمین در مسیر حرکت خود در مدارش، از میانه این توده یخ و غبار عبور می‌کند. حاصل آن پدیده زیبای بارش شهابی برساوشی است.
هرساله در ماه مرداد، زمین با بقایای این دنباله‌دار برخورد دارد. بقایایی که هر ۱۳۳ سال یک‌بار، با عبور دنباله‌دار سویفت تاتل از نزدیکی خورشید، تقویت‌شده و به حجم آن افزوده می‌شود. آخرین عبور نزدیک به سال ۱۹۹۲ برمی‌گردد که طی آن میلیاردها میلیارد قطعه کوچک از دنباله‌دار جداشده و در مدارش سرگردان شدند. اکثر این قطعات به کوچکی دانه‌های ماسه‌اند. اما این کوچکی باعث نمی‌شود تا نور درخشان حاصل از برخوردشان با جو زمین را بتوان نادیده گرفت. برخوردی با سرعت بیش از ۲۰۰ هزار کیلومتر که باعث تبدیل تمامی جرم این دانه‌های کوچک به انرژی (نور) می‌شود.
به‌این‌ترتیب، می‌توان شاهد درخشان‌ترین بارش شهابی بود. بارش شهابی برساوشی که این هفته به اوج خودش می‌رسد.
امسال، اوج این بارش در یکشنبه شب و صبح دوشنبه اتفاق خواهد افتاد. در این زمان، زمین از چگال‌ترین بخش این توده‌های یخ و غبار عبور می‌کند و بیشترین شانس برای دیدن شهاب‌های درخشان وجود خواهد داشت. برای لذت بردن از یک بارش شهابی، هیچ نیازی به داشتن تلسکوپ یا دوربین دوچشمی نیست. اما رفتن به مکانی با آسمانی بسیار تاریک، شانس شما را برای دیدن تعداد بیشتری شهاب بسیار افزایش می‌دهد. اگر به چنین مکانی دسترسی دارید، خودتان را برای دیدن ۵۰ تا ۱۰۰ شهاب در ساعت آماده کنید.
خبر خوش برای بارش شهابی امسال، مزاحم نبودن نور ماه است. زمانی که ماه در حالت کامل یا تربیع قرار دارد، نور شدیدش باعث کاهش شانس دیدن شهاب‌ها می‌شود. اما امسال، با داشتن ماه نو، هیچ مشکلی از سمت ماه رصدگران این بارش شهابی را اذیت نمی‌کند.
اما کمتر پیش می‌آید که همه چیز کاملاً بر وفق مراد باشد. بعضی موارد چون اغتشاشات به وجود آمده در ذرات دنباله‌دار و یا نزدیکی مدار زمین به محل تجمع ذرات باعث می‌شود که برخی سال‌ها بارش شهابی پربارتری را شاهد باشیم. اما متأسفانه بارش شهابی امسال از این نوع بارش‌های بسیار درخشان نخواهد بود.
دو تصویر از دنباله‌دار سویفت تاتل که در سال ۱۸۹۲ و به فاصله دو روز از هم گرفته شده است. این دنباله‌دار که هر ۱۳۳ سال یک بار به دور خورشید می‌چرخد، ردی از اجرام بسیار کوچکی از خود به جای می‌گذارد. هر ساله در نیمه تابستان، زمین از نزدیکی بخشی از این توده عبور می‌کند. برخوردهای متوالی ذرات با جو زمین، شهاب‌ها را ایجاد می‌کند که به آن بارش شهابی برساوشی گفته می‌شود.
این اثرگذاری (که باعث افزایش تعداد شهاب‌ها می‌شود) تقریباً هر ۱۱ سال یک‌بار اتفاق می‌افتد. زمانی که مشتری به نزدیک‌ترین فاصله خود با ذرات دنباله‌دار می‌رسد. فاصله‌ای برابر با ۲۶۰ میلیون کیلومتر از آن‌ها دارد. این فاصله هرچند بسیار زیاد به نظر می‌رسد، اما گرانش فوق‌العاده شدید مشتری می‌تواند مجموعه ذرات را مقداری به سمت خود بکشد. به‌این‌ترتیب، این مجموعه حدود ۱.۵ میلیون کیلومتر به زمین نزدیک‌تر می‌شود و بارش شهابی سال بعدش را به میزان زیادی چشم‌گیرتر می‌کند.
در سال‌های خاصی که زمین، مشتری و دنباله‌دار سویفت تاتل تقریباً در نزدیکی یکدیگر باشند، شاهد یک بارش شهابی بسیار خاص خواهیم بود. شهاب‌های مشاهده‌شده بسیار پرنورتر، نزدیک‌تر و با تعداد بسیار بالاتری خواهند بود. سال‌های گذشته که چنین اتفاق خاصی افتاده عبارت بوده‌اند از: ۱۹۲۱، ۱۹۴۵، ۱۹۶۸، ۱۹۸۰ و ۲۰۰۴.
متأسفانه امسال جزو چنین سال‌های خاصی نیست. اما همچنان می‌توان در شرایط مناسب از دیدن شهاب‌های زیادی لذت برد. شهاب‌هایی که میلیاردها کیلومتر راه را در فضا پیموده‌اند تا در چنین شب‌هایی با برخورد به جو زمین لحظات زیبایی را برای شما رقم بزنند.