بارش شهابی برساوشی امشب را از دست ندهید
حوالی مرداد هرسال با عبور زمین از میان ذرات بهجامانده از دنبالهداری به نام سوئیفت تاتل (Swift–Tuttle) پدیدهای رخ میدهد که به آن بارش شهابی برساوشی میگوییم. مطابق اعلام ناسا امسال پیک بارش شهابی برساوشی امشب است و در هر ساعت در آسمان تاریک و صاف باید شاهد درخشش ۶۰ تا ۷۰ شهاب باشیم. بارش برساوشی از زیباترین بارشهای شهابی هرساله است که امسال شکوه و جلال آن با وضعیت محاق ماه دوچندان میشود.
مشاهده بارش شهابی برساوشی از نیمکره شمالی تا عرضهای جغرافیایی میانی نیمکره جنوبی میسر است. همه آنچه برای مشاهده این آتشبازی آسمانی مورد نیاز است، آسمانی تاریک، زمینی تخت برای استراحت کردن و اندکی صبر و تحمل است.
همه آنچه برای مشاهده این آتشبازی آسمانی مورد نیاز است، آسمانی تاریک، زمینی تخت برای استراحت کردن و اندکی صبر و تحمل است.
این بارش در همه نقاط کشور قابل مشاهده است، ولی در مناطقی که بهدوراز آلودگی نوری است، بهترین مناطق برای رصد این پدیده نجومی است. برای عکاسی از این پدیده بهتر است مناطقی انتخاب شود که در آن علاوه بر مناظر آسمانی، مناظر طبیعی نیز موجود باشد.
ولی کسانی که تنها میخواهند به ثبت این پدیده بپردازند و بعدها از دادههای آن استفاده کنند و دادههایی در زمینه رنگهای شهابها کسب کنند، بهتر است مناطقی را انتخاب کنند که افق باز هم داشته باشند. کسانی که میخواهند بهطور مداوم از این پدیده تصویربرداری کنند، بهتر است برای جلوگیری از خستگی بدن و گردن بهصورت درازکش اقدام به تصویر کنند.
بارش شهابی برساوشی چگونه به وجود میآید؟
دنبالهدار سوتیفت تاتل بزرگترین جرم شناختهشده است که بهطور متوالی از مقابل زمین عبور میکند. هسته آن حدوداً ۲۶ کیلومتر پهنا دارد و آخرین عبور آن از نزدیکی زمین در مدار حرکتیاش به دور خورشید به سال ۱۹۹۲ بازمیگردد و عبور بعدی آن حدود بیش از ۱۰۰ سال دیگر و در سال ۲۱۲۶ میلادی خواهد بود.
اما در طول تمام این مهرومومها این دنبالهدار به فراموشی سپرده نخواهد شد، چراکه زمین همهساله از مسیر حرکت این سیاره که از ذرات بهجامانده از این جسم تشکیل شده است، عبور میکند و پدیدهای حاصل میشود که تحت عنوان بارش شهابی برساوشی از آن نام میبریم.
دنبالهدار سوئیفت تاتل قوموخویش زیادی دارد که بیشتر آنها از ابر اورت منشأ میگیرند. ابر اورت تا نیمی از مسافتی که ما را به ستاره بعدی میرساند را پوشش میدهد. بخش عمدهای از این دنبالهدارها هرگز بخش درونی منظومه شمسی را نمیبینند، ولی تعداد اندکی از آنها مانند سوئیفت تاتل، توسط جاذبههای گرانشی به مسیرهای جدید واردشدهاند. احتمالاً در این مورد نیروی گرانش مربوط به ستارهای بوده که سالها قبل نابودشده است.
هنگامیکه بر روی زمین به مشاهده این بارش شهابی مشغول هستیم، آنچه تحت عنوان شهاب میشناسیم درواقع تکههای جداشده از دم این دنبالهدار است که با ورود به جو زمین طی یک انفجار نورانی میسوزند. این شهابها با سرعت ۵۹ کیلومتر بر ثانیه حرکت میکنند و مسیری را از خود برجای میگذارند. هنگامیکه این اجرام در فضا هستند، به آنها سنگ آسمانی (meteoroid) و هنگامیکه در اتمسفر در حال سوختن هستند، شهاب (meteor) نامیده میشوند.
اگر این قطعهای از این شهابها از گزند فشار اتمسفر در امان بماند و سوخته نشود، به آن شهابسنگ (meteorite) گفته میشود. بیشتر شهابهای برساوشی اندازهای بسیار کوچک و در حدود اندازه دانههای شن دارند. بنابراین امکان تبدیلشدن آنها به شهابسنگ تقریباً صفر است.
در طول چرخش زمین به دور خودش، سمتی که در طول حرکت زمین در مدارش به سمت خورشید جهتگیری کرده است، مستعد برخورد با غبارهای فضایی بیشتری است. این بخش از آسمان بهطور مستقیم صبح خیلی زود در بالای سرمان قرار دارد. به همین دلیل است که برای مشاهده بارش برساوشی و یا سایر بارشهای شهابی و حتی شهابهای تصادفی آسمان عمدتاً باید در ساعات پیش از طلوع آفتاب به سراغشان رفت.